smalvleugelrietboorder Chilodes maritima

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Chilodes maritima
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit de westelijke helft van het land. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-15 mm. Deze slank gebouwde uil heeft een strokleurige, grijsachtig getinte voorvleugel met een gebogen voorrand, die een vrijwel rechte hoek vormt met de achterrand. De meeste exemplaren hebben een tamelijk effen voorvleugel met fijne grijze aderlijnen en een fijne zwarte bestuiving langs de voorrand. De soort is variabel en heeft verschillende kleurvormen. Bij sommige exemplaren is het gedeelte van de voorvleugel langs de voorrand zwart gekleurd tussen de aders. Andere exemplaren hebben een lange brede zwartachtige streep over de vleugel vanuit het wortelveld tot in het zoomveld. Er zijn ook vlinders die een opvallende zwarte ringvlek en niervlek hebben en een korte dunne wortelstreep. Kenmerkend is de zijdeachtige witte achtervleugel.

Gelijkende soorten vlinder

Het vrouwtje van de geelbruine rietboorder (Archanara dissoluta) is donkerder en heeft een grijsachtige achtervleugel. Zie ook de gevlamde rietuil (Senta flammea).
De rietmot (Chilo phragmitella) en de lisdoddesnuitmot (Calamotropha paludella), microvlinders uit de familie van de grasmotten (Crambidae), vertonen enige gelijkenis maar hebben lange palpen.

geelbruine rietboorder
Archanara dissoluta
NOCTUIDAE: Hadeninae

gevlamde rietuil
Senta flammea
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Begin juni-begin september in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering in een zwakke, moeizame vlucht boven het riet en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: augustus-april. De rups leeft in een (vaak dode) rietstengel die gebroken is of waar een andere rups al eerder een tunnel in gemaakt heeft en overwintert daar; ook de verpopping vindt in een rietstengel plaats.

Waardplanten

De rups van deze soort eet zowel plantaardig als dierlijk materiaal, waaronder levende en dode ongewervelde dieren en het merg van dode rietstengels; in gevangenschap ook dierlijk vet.

Habitat

Rietlanden, met name de drogere gedeelten waar plantenafval blijft liggen; vaak zwerft de soort uit naar andere habitattypes.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit de westelijke helft van het land. RL: niet bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam, maar wijdverbreid in alle provincies. In Wallonië nagenoeg ontbrekend, met een recente waarneming in Henegouwen.

Mondiaal

In Europa lokaal voorkomend, in het zuiden sterk verbrokkeld en helemaal ontbrekend in de zuidelijkste gebieden. Naar het zuiden tot Centraal-Spanje, Midden-Italië, Slovenië, Zuid-Hongarije, Bulgarije en de Krim. In het noorden tot Oost-Engeland, Noord-Denemarken, Zuid-Zweden, West-Finland en Karelië. Buiten Europa alleen in Klein-Azië.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Silky Wainscot
Duitse naam
Schmalflügelige Schilfeule
Franse naam
la Nonagrie du phragmite
Oud Nederlandse naam
grijze rietuil
Synoniemen
Senta maritima
Toelichting Nederlandse naam

De rupsen van de rietboorders leven in rietstengels.
De vleugels van deze vlinder zijn lang en smal.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Chilodes: chilodes betekent: veel lijkend op het Pyralide genus Chilo. De gelijkenis heeft betrekking op de voorvleugels en de habitat.
maritima: maritimus is behorend bij de zee. Het type exemplaar komt van de kust van de Baltische Zee, maar verder heeft deze soort niets maritiems.

Auteursnaam en jaartal
(Tauscher, 1806)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

bruine witvleugeluil
Aporophyla lutulenta

groene korstmosuil
Nyctobrya muralis

variabele voorjaarsuil
Orthosia incerta

randvlekuil
Charanyca ferruginea

lichte daguil
Heliothis viriplaca

aardappelstengelboorder
Hydraecia micacea

alle soorten uit deze familie