wegedoornspanner Philereme transversata

De voorvleugel van de wegedoornspanner is donkerbruin en is, evenals de achtervleugel, gekarteld aan de achterrand.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Larentiinae / Philereme transversata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Wordt vooral waargenomen in de duinen van Noord- en Zuid-Holland en in Zuid-Limburg; kan lokaal vrij algemeen zijn. RL: bedreigd.
Rode lijst: bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 17-20 mm. Een warmbruine, soms zeer donkere spanner met een brede, tamelijk spits toelopende voorvleugel. De donkere middenband is dicht bij de voorrand van de vleugel enigszins geknikt en het daardoor ontstane uitsteeksel aan de buitenzijde van de middenband heeft vaak een scherpe dubbele (W-vormige) punt. De achterrand van de vleugels is gekarteld, wat vooral bij de achtervleugel duidelijk te zien is. Zowel de kleur als de sterkte van de dwarslijnen kunnen aanzienlijk variëren.
Kenmerken rups: Tot 24 mm; lichaam groen met smalle, geelachtig groene ringen tussen de segmenten; over de rug een donkergroene lengtestreep en op de flanken een witte lengtestreep; spiracula roodachtig oranje; over het laatste spiraculum en de naschuiver een opvallende purperachtig bruine vlek; kop groen. Er is ook een grijsachtig witte vorm met een brede, purperachtig bruine middenstreep over de rug, donkere vlekken op de flanken en een grijsachtig bruine onderzijde; de kop is zwart.
Gelijkende soorten vlinder: Zie de sporkehoutspanner (P. vetulata).; sporkehoutspanner
Philereme vetulata
GEOMETRIDAE: Larentiinae
Gelijkende soorten rups: Oranje berkenspanner (Archiearis parthenias), novemberspanner (Epirrita autumnata), bleke novemberspanner (Epirrita christyi) en herfstspanner (Epirrita dilutata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; bleke novemberspanner
Epirrita christyi
GEOMETRIDAE: Larentiinae

oranje berkenspanner
Archiearis parthenias
GEOMETRIDAE: Larentiinae

novemberspanner
Epirrita autumnata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

herfstspanner
Epirrita dilutata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag: Begin juni-begin augustus in één generatie. De vlinders worden overdag soms van de waardplant opgejaagd. Ze vliegen in de schemering en komen op licht.
Levenscyclus: Rups: eind april-begin juni. De rups foerageert ´s nachts. De soort overwintert als ei.
Waardplanten: Wegedoorn.
Habitat: Vooral bossen, struwelen op kalkrijke grond en duinen.; bossen

duinen

struwelen

Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Wordt vooral waargenomen in de duinen van Noord- en Zuid-Holland en in Zuid-Limburg; kan lokaal vrij algemeen zijn. RL: bedreigd.
België: Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Eén recente vindplaats in Limburg (Riemst, 2009) en een losse waarneming in Antwerpen. Zeldzaam in Wallonië, met verspreide waarnemingen in alle provincies behalve Henegouwen; goed vertegenwoordigd in de Viroinvallei.
Mondiaal: Verspreiding als bij P. vetulata. Niet in Noorwegen; in het zuiden wel in Albanië, op de Balkan en zelfs in Noord-Iran en Toerkmenistan.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Dark Umber

Duitse naam

Grosser Kreuzdornspanner

Franse naam

la Phalène du nerprun

Synoniemen

Scotosia transversata, Philereme rhamnata, Scotosia rhamnata, Larentia rhamnata, Philereme variegata

Toelichting Nederlandse naam

Wegedoorn is de waardplant van deze spannersoort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Philereme: phileremos is houdt van eenzaamheid, mogelijk verwijzend naar de gewoonte van de rups zich af te zonderen tussen gesponnen bladeren.
transversata: transversus is dwars gaan; bij deze soort lopen de lijnen opvallend dwars over de vleugels.

Auteursnaam en jaartal