wilgenhermelijnvlinder Furcula bifida

De wilgenhermelijnvlinder heeft voornamelijk populier als waardplant.
Familie
tandvlinders (NOTODONTIDAE)
Onderfamilie
Stauropinae / Furcula bifida
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor.

Rode lijst
bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-22 mm. Een wittige tandvlinder met op de voorvleugel een grove zwarte bestuiving en een brede grijze middenband, afgezet met dikke zwarte randen. De buitenrand van de middenband is meestal vloeiend, licht gebogen en bij de voorrand extra dik.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam vrij dik, versmald naar het achtereind, dat in twee lange staarten uitloopt; lichaam helder groen met een purperachtig bruine, zadelvormige vlek op de rugzijde van de segmenten vier tot elf en een schildvormige vlek op de rugzijde van de segmenten een en twee; segment twee met een zeer klein bultje op de rug; kop donker purperachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

De berkenhermelijnvlinder (F. bicuspis) is witter, heeft een donkerder en onregelmatiger middenband en is contrastrijker getekend. De kleine hermelijnvlinder (F. furcula) is kleiner en heeft minder opvallende donkere randen langs de middenband; de buitenrand van de middenband is vaak enigszins getand.

berkenhermelijnvlinder
Furcula bicuspis
NOTODONTIDAE: Stauropinae

kleine hermelijnvlinder
Furcula furcula
NOTODONTIDAE: Stauropinae

Gelijkende soorten rups

Hermelijnvlinder (Cerura vinula), witte hermelijnvlinder (Cerura erminea), berkenhermelijnvlinder (Furcula bicuspis) en kleine hermelijnvlinder (Furcula furcula).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

hermelijnvlinder
Cerura vinula
NOTODONTIDAE: Stauropinae

berkenhermelijnvlinder
Furcula bicuspis
NOTODONTIDAE: Stauropinae

witte hermelijnvlinder
Cerura erminea
NOTODONTIDAE: Stauropinae

kleine hermelijnvlinder
Furcula furcula
NOTODONTIDAE: Stauropinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-eind augustus in twee generaties. De vlinders komen op licht.

Levenscyclus

Rups: juni-september. De soort overwintert als pop in een stevige cocon tegen de bast van de waardplant.

Waardplanten

Vooral (ratel)populier, maar ook wilg.

Habitat

Bosranden en vochtige bossen en ook populierenaanplanten.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor.

Belgiƫ

Zeldzaam, maar wijdverbreid in het hele land.

Mondiaal

Van het Iberisch schiereiland en de Noord-Afrikaanse kustlanden via heel Europa, inclusief de Britse eilanden, tot Siberië (Bajkalmeer). In het zuiden het hele Middellandse Zeegebied tot Turkije en de Kaukasus. Het grootste deel van Scandinavië hoort ook bij het areaal, zelfs nog boven de poolcirkel.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Poplar Kitten
Duitse naam
Kleiner Gabelschwanz
Franse naam
la Petit queue fourchue , la Dicranoure bifide
Oud Nederlandse naam
kleine hermelijnvlinder, tweestaart
Synoniemen
Harpyia bifida, Cerura bifida, Furcula hermelina
Toelichting Nederlandse naam

Een van de waardplanten, niet de enige en waarschijnlijk ook niet de belangrijkste, van de wilgenhermelijnvlinder is de wilg.
Voor een toelichting op de relatie met het zoogdiertje hermelijn zie Cerura erminea.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Furcula: furcula is een vorkje, naar de twee anale aanhangsels van de rups.
bifida: bifidus is gespleten in twee delen, naar de anale sprieten van de rups.

Auteursnaam en jaartal
(Brahm, 1787)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie tandvlinders (NOTODONTIDAE)

hermelijnvlinder
Cerura vinula

eikenprocessierups
Thaumetopoea processionea

berkenhermelijnvlinder
Furcula bicuspis

populierentandvlinder
Gluphisia crenata

witte hermelijnvlinder
Cerura erminea

eikentandvlinder
Peridea anceps

alle soorten uit deze familie