witvlek-silene-uil Hadena albimacula

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Hadena albimacula
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort waarvan alleen recente waarnemingen bekend zijn uit de duinen bij IJmuiden en Egmond aan Zee. RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel heeft een effen, koffiebruine grondkleur met zwarte, helder wit gerande dwarslijnen. Opvallend en karakteristiek is de grote witte vlek in het middenveld waarin de eveneens witte ringvlek is opgenomen; de grootte van de witte vlek kan variëren.

Gelijkende soorten vlinder

De witband-silene-uil (H. compta) heeft een zwartachtig grijze voorvleugel met een geheel witte middenband. De gevlekte silene-uil (H. confusa) heeft een opvallende witte vlek in de vleugelpunt. Zie ook de gele granietuil (Polymixis flavicincta).

gevlekte silene-uil
Hadena confusa
NOCTUIDAE: Hadeninae

witband-silene-uil
Hadena compta
NOCTUIDAE: Hadeninae

gele granietuil
Polymixis flavicincta
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Half mei-eind juli in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering, komen goed op licht en bezoeken bloemen van onder andere slangenkruid, valse salie en spoorbloem. Overdag worden de vlinders soms rustend aangetroffen op een paaltje of muur.

Levenscyclus

Rups: juni-augustus. De jonge rups leeft in de zaaddozen van de waardplant; grotere rupsen foerageren alleen ´s nachts en verlaten overdag de waardplant om zich dicht bij de grond te verbergen. De soort overwintert als pop in de grond.

Waardplanten

Nachtkoekoeksbloem, nachtsilene en andere silenesoorten.

Habitat

Vooral grazige plaatsen langs de kust.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort waarvan alleen recente waarnemingen bekend zijn uit de duinen bij IJmuiden en Egmond aan Zee. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. In Vlaanderen recent beperkt tot één locatie aan de kust; vroeger ook uit Limburg bekend. In Wallonië zeer lokaal in Namen; vroeger ook in Luik.

Mondiaal

Noord-Afrika (Marokko, Algerije), het Iberisch schiereiland en heel Europa tot Midden-Azië (daar ssp excelsa Hacker, 1996). In het westen tot Zuid-Engeland, naar het noorden tot Zuid-Scandinavië. In het zuiden het Middellandse Zeegebied, Voor-Azië en tot de westelijke Hymalaya (daar ssp. nivalis Hacker, 1996).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
White Spot
Duitse naam
Weissgefleckte Nelkeneule
Franse naam
la Noctuelle à macule blanche , la Dianthécie parée
Synoniemen
Dianthoecia albimacula
Toelichting Nederlandse naam

Meerdere silenesoorten zijn waardplanten van deze uilesoort.
Een opvallende witte vlek midden op de vleugel is kenmerkend. Zie ook bij 'toelichting wetenschappelijke naam'.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Hadena: hades is de onderwereld. Schrank vertaalt 'Trübeule' met 'moping owl' (kniezende uil). Deze naam had aanvankelijk de status van een familienaam.
albimacula: albus is wit en macula is een vlek, wijzend op de witte vlek naast/onder de ronde vlek.

Auteursnaam en jaartal
(Borkhausen, 1792)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

donkere marmeruil
Deltote pygarga

bruine silene-uil
Luteohadena luteago

graanworteluil
Euxoa tritici

stompvleugelgrasuil
Mythimna impura

stippelrietboorder
Protarchanara brevilinea

alle soorten uit deze familie