kastanjebruine uil Xestia castanea

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land slechts af en toe waargenomen. RL: gevoelig.

Rode lijst

gevoelig

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin augustus-half september in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen, vooral die van struikhei.

Levenscyclus

Rups: september-mei. De soort overwintert als jonge rups. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag laag bij de grond; leeft voorafgaand aan de verpopping ongeveer zes weken onder de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Neglected Rustic

Duitse naam

Ginsterheiden-Bodeneule

Franse naam

la Noctulelle négligée

Synoniemen

Amathes castanea, Agrotis castanea, Orthosia neglecta

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De grondkleur van deze soort is kastanjebruin, althans volgens de Latijnse soortnaam.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Xestia: xestos is opgewreven, glad, naar de glimmende voorvleugels van een aantal soorten in dit genus.
castanea: castaneus is heeft de kleur van een kastanje. (Castanea sativa is tamme kastanje), naar de kleur van de voorvleugel hoewel die vaak veel bleker is.

Auteursnaam en jaartal

(Esper, 1798)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-18 mm. Goed te onderscheiden van de andere Xestia-soorten door de tamelijk effen, fijn getekende voorvleugel. De grondkleur varieert van licht grijsachtig bruin, soms met een roze tint of roze franje, tot roodachtig bruin. Kenmerkend is de zwarte vlek in de binnenste lob van de niervlek, waarvan het overige deel dezelfde kleur heeft als de vleugel. De achtervleugel is gelijkmatig grijs met wit-, roze- of grijsachtige franje.

Gelijkende soorten vlinder

Lichte exemplaren van de vierkantvlekuil (X. xanthographa) zijn herkenbaar aan de niervlek, die vrijwel altijd lichter is dan de rest van de vleugel en vierkant of enigszins X-vormig lijkt te zijn; bovendien is de grondkleur meer bruin dan rood- of grijsachtig. Zie ook de moerasheide-aarduil (Protolampra sobrina) en de bruine zwartstipuil (X. baja).

Gelijkende soorten rups

Kooluil (Mamestra brassicae), nunvlinder (Orthosia gothica) en spurrie-uil (Anarta trifolii).

Gelijkende soorten vlinder

bruine zwartstipuil

Expres niet primair want afwijkende kleur

moerasheide-aarduil

vierkantvlekuil

Gelijkende soorten rups

spurrie-uil

kooluil

nunvlinder

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land slechts af en toe waargenomen. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen; vroeger bekend uit de Antwerpse en Limburgse Kempen. Zeer zeldzaam in Wallonië, waar de soort zeer lokaal in de Ardennen voorkomt.

De soort staat als Regionaal Uitgestorven op de Rode Lijst Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In het noorden tot Schotland en Zuid-Scandinavië en in het oosten tot Rusland (ongeveer tot Moskou). In het Middellandse Zeegebied Marokko, het Iberisch schiereiland, Italië, de Balkan, Libanon, Syrië en Turkije.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.