zwarte-l-vlinder Arctornis l-nigrum

De zwarte-l-vlinder heeft een dunne zwarte L-vormige middenvlek op de witte voorvleugels.
Familie
spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie
Lymantriinae / Arctornis l-nigrum
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Wordt alleen in de oostelijke helft van het land af en toe waargenomen. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst
ernstig bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 21-27 mm. De vleugels zijn na het uitkomen eerst groenachtig wit maar vervagen al snel naar glanzend zijdeachtig wit. De kenmerkende dunne L-vormige middenvlek is meestal zeer duidelijk, maar kan bij afgevlogen exemplaren vaag zijn. Kenmerkend is ook de tamelijk brede voorvleugel met een zijdeachtige glans en de duidelijke kromming in de voorrand vlak bij de vleugelpunt. De antennen van het mannetje zijn oranjebruin geveerd.

Kenmerken rups

Tot 45 mm; lichaam roodachtig bruin, zwartachtig op de rug, overdekt met borsteltjes van roodachtig bruine en witte haren, die op kleine wratjes staan ingeplant; kop zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de satijnvlinder (Leucoma salicis), de moerasspinner (Laelia coenosa), de donsvlinder (Euproctis similis) en de bastaardsatijnvlinder (Euproctis chrysorrhoea).

moerasspinner
Laelia coenosa
EREBIDAE: Lymantriinae

satijnvlinder
Leucoma salicis
EREBIDAE: Lymantriinae

bastaardsatijnvlinder
Euproctis chrysorrhoea
EREBIDAE: Lymantriinae

donsvlinder
Euproctis similis
EREBIDAE: Lymantriinae

Vliegtijd en gedrag

Half mei-eind juli in één generatie. De vlinders komen op licht, vooral de mannetjes. Gevangen vlinders vliegen nadat ze weer zijn losgelaten altijd naar de boomtoppen, wat er op lijkt te duiden dat ze daar gewoonlijk rusten.

Levenscyclus

Rups: augustus-mei. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich in een cocon tussen de bladeren van de waardplant.

Waardplanten

Vooral wilg en populier. Ook eik.

Habitat

Bosachtige gebieden.

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Wordt alleen in de oostelijke helft van het land af en toe waargenomen. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Slechts twee recente waarnemingen uit Vlaams-Brabant (Tervuren & Overijse), in de buurt van historische vindplaatsen. In Wallonië zeldzaam in Namen en Luxemburg, zeer zeldzaam in de andere provincies.

Mondiaal

Van het noorden van het Iberisch schiereiland via West- en Midden-Europa naar het oosten via de gematigde zone tot Oost-Azië. In het zuiden via het noordelijke Middellandse Zeegebied tot de Zwarte Zee, inclusief Italë en de Balkan. Naar het noorden tot Zuid-Zweden en Zuid-Finland.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Black V.Moth
Duitse naam
Schwarzes L
Franse naam
le L noir , le V noir
Oud Nederlandse naam
l-vlinder
Toelichting Nederlandse naam

De zwarte-l-vlinder is helemaal wit en heeft alleen een klein zwart streepje in de vorm van een L op de vleugel.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Arctornis: arktos is een beer, ook het sterrebeeld Ursa major, Grote Beer en dus ook het noorden en ornis is een vogel; mogelijk van de ijsbeer die wit is en van een vogel omdat die, net als de vlinder, vleugels heeft.
l-nigrum: niger is zwart; naar het teken op de voorvleugel. Het teken lijkt meer op een v dan op een l, maar Müller had ongetwijfeld de Griekse hoofdletter (een omgekeerde V) in gedachten. Auteurs hebben dit niet begrepen en wijzigingen werden voorgesteld als V-nigrum (Fabricius, 1775) en vau-nigra (Stephems, 1828).

Auteursnaam en jaartal
(Müller, 1764)

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie spinneruilen (EREBIDAE)

rondvleugelbeertje
Thumatha senex

bonte beer
Callimorpha dominula

bastaardsatijnvlinder
Euproctis chrysorrhoea

bleek beertje
Nudaria mundana

maansnuituil
Zanclognatha lunalis

glad beertje
Eilema griseola

alle soorten uit deze familie