bruine wapendrager Clostera curtula

De bruine wapendrager heeft een donkerbruine met roodbruine vlek op de voorvleugels.
Familie
tandvlinders (NOTODONTIDAE)
Onderfamilie
Pygaerinae / Clostera curtula
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-18 mm. Heeft globaal hetzelfde uiterlijk als de beide andere inheemse Clostera-soorten. Karakteristiek is de brede, scherp afgetekende donkerbruine met roodbruine vlek die aan de buitenzijde van de dikke witte buitenste dwarslijn ligt en daarmee sterk contrasteert.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam overdekt met fijne, grijsachtig witte haartjes die op kleine, geelachtige wratjes staan ingeplant; kleur bleek okerkleurig met over rug en flanken gebroken, zwarte lengtestrepen; segmenten vier en elf elk met een klein zwart wratje op het midden van de rug; kop zwart met gele tekening.

Gelijkende soorten vlinder

De donkere wapendrager (C. pigra) is kleiner en heeft bij de vleugelpunt een veel kleinere en lichtere roodbruine vlek, die niet duidelijk afgetekend is. Zie ook de kleine wapendrager (C. anachoreta).

kleine wapendrager
Clostera anachoreta
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

donkere wapendrager
Clostera pigra
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

Gelijkende soorten rups

Donkere wapendrager (Clostera pigra).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

donkere wapendrager
Clostera pigra
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-half september in twee generaties. De vlinders komen op licht, meestal laat in de avond.

Levenscyclus

Rups: mei-begin oktober. De rups verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren en komt ´s nachts tevoorschijn om te foerageren. De verpopping vindt plaats tussen samengesponnen bladeren van de waardplant. De poppen van de herfstgeneratie vallen met de bladeren op de grond en overwinteren.

Waardplanten

(Ratel)populier en sporadisch ook wilg.

Habitat

Bossen, struwelen, populierenaanplanten en windsingels; ook parken en tuinen.

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Belgiƫ

Vrij algemeen in het hele land.

Mondiaal

Van het Iberisch schiereiland via heel Europa tot het Amoergebied. Naar het zuiden tot de noordkant van de Middellandse Zee, inclusief Italië en de Balkan en via Turkije tot de Kaukasus en Midden-Azië. Naar het noorden tot in Scandinavië en tot de poolcirkel.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Chocolate-tip
Duitse naam
Erpelschwanz-Rauhfussspinner
Franse naam
le Courtaud , la Hausse-queue blanche
Oud Nederlandse naam
bruin matje, kleinste wapendrager
Synoniemen
Pygaera curtula
Toelichting Nederlandse naam

Wapendrager is een al lang bestaande naam en wordt al gebruikt door Ter Haar in 'Onze vlinders'.
Wat achter wapendrager gezocht moet worden is onduidelijk. Bij de Clostera's zou het betrekking kunnen hebben op het in rust boven de vleugels uitstekende lichaamsuiteinde.
Het is ook goed mogelijk dat met wapen een medaille wordt bedoeld. De wapendragers hebben alle een medaille in de punt van de voorvleugel.
Bruine verwijst naar de mooie bruine kleur van de voorvleugelpunt van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Clostera: kloster is een spoel, naar de vorm van het abdomen die slank is en taps toeloopt in de anale segmenten.
curtula: kurtos is gebogen, gebocheld, naar de rups die Linnaeus omschrijft als 'turrita' met torens of bochels. Pickard en Macleod houden het op curtus, afgehakt, een omschrijving van de bruine punt op de voorvleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie tandvlinders (NOTODONTIDAE)

pluimspinner
Ptilophora plumigera

donkere wapendrager
Clostera pigra

eikentandvlinder
Peridea anceps

maantandvlinder
Drymonia ruficornis

gestreepte tandvlinder
Drymonia dodonaea

alle soorten uit deze familie