peppel-orvlinder Tethea ocularis

Het witte getal '80' is kenmerkend voor de peppel-orvlinder.
Familie
eenstaartjes (DREPANIDAE)
Onderfamilie
Thyatitinae / Tethea ocularis
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-20 mm. Het in het middenveld van de voorvleugel gelegen duidelijke witte, fijn geëtste getal ‘80’ is kenmerkend. De relatief dunne centrale dubbele dwarslijnen krommen beide min of meer om de ‘80’ heen en komen dan, richting de vleugelwortel afbuigend, evenwijdig aan elkaar bij de voorrand uit. Vanuit de vleugelpunt loopt een opvallend streepje het zoomveld in. De kleur van de voorvleugel varieert van licht- tot donkerbruin en heeft vaak een purperachtige glans.

Kenmerken rups

Tot 37 mm; lichaam bleekgeel met groenachtig grijze zweem; over de spiracula een heldergele lengtestreep; nekschild op segment een glimmend lichtgrijs; segment een, twee, drie en elf met zwarte vlekjes aan weerszijden; kop geelachtig bruin met zwarte tekening op de voorzijde.

Gelijkende soorten vlinder

De orvlinder (T. or) heeft slechts een vage vlek op de plek van de '80' en heeft tussen deze vlek en de vleugelwortel gewoonlijk drie of vier donkere gegolfde dwarslijnen, die meer gegolfd, meestal wat dikker en groter in aantal zijn. Zie ook de eiken-orvlinder (Cymatophorina diluta) en de krakeling (Diloba caeruleocephala).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de Tethea- en Cymatophorina-soorten.

orvlinder
Tethea or
DREPANIDAE: Thyatitinae

krakeling
Diloba caeruleocephala
DREPANIDAE: Thyatitinae

eiken-orvlinder
Cymatophorina diluta
DREPANIDAE: Thyatitinae

Gelijkende soorten rups

Orvlinder (Tethea or), gele uil (Enargia paleacea) en tandjesuil (Sideridis turbida).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

orvlinder
Tethea or
DREPANIDAE: Thyatitinae

tandjesuil
Sideridis turbida
DREPANIDAE: Thyatitinae

gele uil
Enargia paleacea
DREPANIDAE: Thyatitinae

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-half augustus in één generatie; heel soms een partiële tweede generatie. De vlinders zijn ´s nachts actief en komen op licht en op smeer.

Levenscyclus

Rups: juni-september. De rups rust overdag tussen strak tegen elkaar gesponnen bladeren en foerageert ´s nachts. De soort overwintert als pop in een losse cocon tussen de bladeren van de waardplant en valt hiermee in de herfst op de grond.

Waardplanten

Op (Ratel)populier.

Habitat

Vooral loofbossen, rivieroevers, struwelen en parken, als er maar (ratel)populier aanwezig is.

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: gevoelig.

België

Vrij algemeen in het hele land.

Mondiaal

Heel Europa met uitzondering van Noord-Scandivavië, Noord-Engeland en Ierland. Zuidelijk tot Klein-Azië en tot de Kaukasus, naar het oosten via Rusland tot Japan.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Figure of Eighty
Duitse naam
Augen-Eulenspinner
Franse naam
l'Octogésime
Oud Nederlandse naam
cijfervlinder
Synoniemen
Cymatophora ocularis, Palimpsestis ocularis, Cymatophora octogesima
Toelichting Nederlandse naam

Zeven soorten uit de onderfamilie Thyatirinae zijn bijeengevoegd onder de groepsnaam orvlinder (nadere toelichting zie bij de orvlinder, Tethea or). De ratelpopulier (peppel) is een belangrijke waardplant voor deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Tethea: tethea is afgeleid van Tethys, de vrouw van Oceanus en de moeder van de riviergoden en van de Oceaniden (nimfen van de open zee). De naam heeft betrekking op de dwarslijn op de voorvleugel die op het verloop van een rivier lijkt.
ocularis: ocularis is behorend bij de ogen, de oogachtige tekening op de voorvleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1767)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie eenstaartjes (DREPANIDAE)

linde-eenstaart
Sabra harpagula

braamvlinder
Thyatira batis

berken-orvlinder
Tetheella fluctuosa

orvlinder
Tethea or

lente-orvlinder
Achlya flavicornis

peppel-orvlinder
Tethea ocularis

alle soorten uit deze familie