berkenoogspanner Cyclophora albipunctata

De pop van de berkenoogspanner overwintert als gordelpop aan een berkenblad.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Sterrhinae / Cyclophora albipunctata
Groep: Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Vrij algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden; komt verspreid voor in de duinen. RL: kwetsbaar.
Rode lijst: kwetsbaar

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 12-14 mm. De effen grijs- of witachtige grondkleur van de vleugels is kenmerkend voor de meeste exemplaren van deze soort. Sommige vlinders hebben bovendien een grijzige middenschaduw. Deze kan ook een rozerode kleur hebben, en een zweem van die kleur kan ook elders op de vleugel aanwezig zijn. Op de fijn grijs bespikkelde vleugels bevinden zich de voor de oogspanners (Cyclophora-soorten) kenmerkende oogjes. Vlinders van de tweede generatie zijn soms iets donkerder en grijzer.
Kenmerken rups: Tot 23 mm; lichaam roodachtig bruin tot grijsachtig purper met lichtgrijze lengtestrepen, of helder groen met geelachtige lengtestrepen; kop bruin.
Gelijkende soorten vlinder: Zie de gemarmerde oogspanner (C. pendularia).; gemarmerde oogspanner
Cyclophora pendularia
GEOMETRIDAE: Sterrhinae
Gelijkende soorten rups: De rupsen van de Cyclophora-soorten zijn zeer variabel. Per soort zijn er diverse (kleur)varianten: er zijn rupsen met een soort ‘zijstrepen’, er zijn vrijwel egale groene varianten en vrijwel egaal bruinoranjeachtige varianten.
De variant met zijstrepen van deze soort lijkt op gemarmerde oogspanner (Cyclophora pendularia), bruine oogspanner (Cyclophora quercimontaria), gestippelde oogspanner (Cyclophora punctaria) en oranjerode oogspanner (Cyclophora puppillaria).
De vrijwel egaal groene variant lijkt op eikenoogspanner (Cyclophora porata), gele oogspanner (Cyclophora linearia) en oranjerode oogspanner (Cyclophora puppillaria).
De vrijwel egaal bruinoranjeachtige variant lijkt op gele oogspanner (Cyclophora linearia) en eikenoogspanner (Cyclophora porata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; gemarmerde oogspanner
Cyclophora pendularia
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

gestippelde oogspanner
Cyclophora punctaria
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

eikenoogspanner
Cyclophora porata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

bruine oogspanner
Cyclophora quercimontaria
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

oranjerode oogspanner
Cyclophora puppillaria
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

gele oogspanner
Cyclophora linearia
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

Vliegtijd en gedrag: Begin mei-eind augustus in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht en op smeer. Overdag bezoeken ze bloemen zoals die van akkerdistel en kruiskruid en kunnen ze worden opgejaagd van de waardplant.
Levenscyclus: Rups: juni-juli en september-oktober. De soort overwintert als gordelpop aan een berkenblad.
Waardplanten: Berk.
Habitat: Vooral bossen en heiden.; bossen

heiden

Zeldzaamheid: Vrij algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden; komt verspreid voor in de duinen. RL: kwetsbaar.
België: In Vlaanderen vrij algemeen, maar verspreid voorkomend ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzamer en lokaal in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij algemeen en wijdverbreid in alle provincies.
Mondiaal: Van het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden tot boven de poolcirkel en in het zuiden van Italië tot de Balkan.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Birch Mocha

Duitse naam

Birken-Gürtelpuppenspanner

Franse naam

l'Éphyre suspendue

Oud Nederlandse naam

berkenmeter

Synoniemen

Cosymbia albipunctata, Triodia albipunctata, Cyclophora pendularia, Ephyra pendularia

Toelichting Nederlandse naam

Oogspanners hebben alle een meer of minder duidelijk oog op de voorvleugels. Berk is de enige waardplant van deze oogspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Cyclophora: kuklos is een ring en phoreo is dragen. De discale vlekken op de voorvleugels van een aantal soorten.
albipunctata: albus is wit en punctum is vlek, stip. Dit slaat op de witte pupillen in de ogen op voor- en achtervleugel.

Auteursnaam en jaartal