bessentakvlinder Eulithis mellinata

De bessentakvlinder heeft bosbes en aalbes als waardplanten en komt voor in bossen, tuinen en volkstuinen.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Larentiinae / Eulithis mellinata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het hele land voor en is op sommige plaatsen algemeen. RL: kwetsbaar.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-18 mm. Kenmerkend is de manier waarop de vleugels in horizontale stand boven het lichaam en duidelijk los van de ondergrond worden gehouden, waarbij de binnenrand van de achtervleugel omhoog gekruld is. De voorvleugel is grotendeels strogeel. De vleugelwortel, de randen van de middenband en de driehoekige vlek die grenst aan het schuine streepje in de vleugelpunt, zijn bruin getint en de franje is geel en bruin geblokt. De middenband heeft aan de binnenzijde een scherpgepunte instulping en aan de buitenzijde een enkelpuntig uitsteeksel die beide enigszins in de richting van de voorrand van de vleugel wijzen; de binnen- en de buitenzijde van de middenband lopen niet evenwijdig.

Gelijkende soorten vlinder

De gewone agaatspanner (E. populata) heeft een andere rusthouding; bovendien is de middenband geheel of grotendeels donkerder dan de rest van de voorvleugel en het uitsteeksel aan de buitenzijde is dubbel gepunt. Zie ook de kajatehoutspanner (Pelurga comitata), de oranje agaatspanner (E. testata) en de gele agaatspanner (Gandaritis pyraliata).

oranje agaatspanner
Eulithis testata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

kajatehoutspanner
Pelurga comitata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

gewone agaatspanner
Eulithis populata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

gele agaatspanner
Gandaritis pyraliata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Gelijkende soorten rups

Geel spannertje (Hydrelia flammeolaria), de jonge rups van de essenspanner (Ennomos fuscantaria) en de jonge rups van het geelblad (Ennomos quercinaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

geel spannertje
Hydrelia flammeolaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

geelblad
Ennomos quercinaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

essenspanner
Ennomos fuscantaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag

Half mei-half augustus in één generatie; mogelijk soms een partiële tweede generatie van eind augustus-begin september. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen goed op licht.

Levenscyclus

Rups: april-juni. De rups verpopt zich op de waardplant tussen samengesponnen bladeren of op de grond. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Waardplanten

Bosbes en aalbes.

Habitat

(Volks)tuinen en bossen.

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het hele land voor en is op sommige plaatsen algemeen. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in het hele land. Komt wijdverbreid voor in lage aantallen.

Mondiaal

West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts via Rusland tot in het Amoergebied; in het noorden tot Midden-Scandinavië, in het zuiden van Tsjechië, Slowakije, Roemenië tot de Kaukasus. Ook in Noord-Amerika.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Spinach
Duitse naam
Scheckrand-Haarbüschelspanner
Franse naam
la Cidarie marbrée
Synoniemen
Lygris mellinata, Larentia mellinata, Eulithis associata, Lygris associata, Cidaria associata, Cidaria marmorata
Toelichting Nederlandse naam

Bessentakvlinder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.
mellinata: mellinata komt van mel is honing; verwijst naar de gele honingkleur van de voorvleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Fabricius, 1787)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

zuidelijke bandspanner
Nycterosea obstipata

satijnstipspanner
Idaea subsericeata

vroege walstrospanner
Colostygia multistrigaria

wederikdwergspanner
Anticollix sparsata

gewone dwergspanner
Eupithecia vulgata

alle soorten uit deze familie