grijze stipspanner Idaea aversata

Vaak loopt er een donkergrijze band over de vleugels van de grijze stipspanner.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Sterrhinae / Idaea aversata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-16 mm. De voorvleugel is tamelijk langwerpig van vorm en loopt spits toe. De voorrand buigt vlak voor de vleugelpunt sterk naar beneden en de punt wijkt soms, nauwelijks zichtbaar, iets naar buiten uit waardoor het vleugeluiteinde enigszins haakvormig lijkt. De grondkleur is licht geelbruin tot zandkleurig bruin en de vleugels zijn bestrooid met donkergrijze schubjes, wat de vlinder een enigszins ruw uiterlijk geeft. Op zowel de voor- als de achtervleugel ligt een donkere middenstip. De binnenste en buitenste dwarslijnen zijn duidelijk zichtbaar, evanals de middelste dwarslijn. Bij een veel voorkomende vorm is de zone tussen de middelste en de buitenste dwarslijn donkergrijs, waardoor een over de vleugels lopende band gevormd wordt. In de buitenste dwarslijn zit een kenmerkende duidelijke knik naar binnen dicht bij de voorrand van de vleugel. Een golflijn ontbreekt nagenoeg.

Kenmerken rups

Tot 25 mm; lichaam sterk gerimpeld, naar de kop versmald, grijsachtig bruin naar de staart overgaande in okerkleurig; over de rug een rij donkerbruine, V-vormige vlekken en laag op de flanken een golvende bleek okerkleurige lengtestreep; op de rugzijde van segment acht soms een duidelijke witte vlek; kop grijsachtig met zwarte tekening.

Gelijkende soorten vlinder

De egale stipspanner (I. straminata) is meestal iets kleiner en zachter van kleur. De buitenste dwarslijn mist een duidelijke knik vlak bij de voorrand. Zie ook de strooiselstipspanner (I. laevigata) en de paarsbandspanner (Rhodostrophia vibicaria).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen Idaea aversata en I. straminata.

egale stipspanner
Idaea straminata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

paarsbandspanner
Rhodostrophia vibicaria
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

strooiselstipspanner
Idaea laevigata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

Gelijkende soorten rups

Egale stipspanner (Idaea straminata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

egale stipspanner
Idaea straminata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

Vliegtijd en gedrag

Begin juni-begin oktober in twee, soms drie generaties. De vlinders kunnen overdag uit de lage grasvegetatie of van boomstammen worden opgejaagd. Ze bezoeken vanaf de schemering bloemen zoals akkerdistel en komen goed op licht.

Levenscyclus

Rups: juli-mei. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich in een losse cocon in de strooisellaag.

Waardplanten

Diverse kruidachtige planten en dorre bladeren.

Habitat

Bossen, heiden, struwelen, tuinen, graslanden, duinen, moerassen en rivieroevers.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Zeer algemeen in het hele land.

Mondiaal

Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa (inclusief de Britse eilanden) oostwaarts via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden tot Noord-Scandinavië, in het zuiden: de westelijke Middellandse Zee-eilanden, Italië, de Balkan, Klein-Azië en Kazachstan.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Riband Wave
Duitse naam
Dunkelbindiger Doppellinien-Zwergspanne
Franse naam
l'Impolie
Oud Nederlandse naam
grijze vierstipspanner
Synoniemen
Acidalia aversata, Ptychopoda aversata, Sterrha aversata, Acidalia remutaria, Acidalia remutata
Toelichting Nederlandse naam

De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners. Grijze wijst op de band over de vleugels en ook de bestuiving is veelal grijs.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Idaea: idaios heeft betrekking op de berg Ida, de uitzichtplaats van waaruit de goden en godinnen de gevechten rond Troje volgden.
aversata: aversus is behorend bij het ondergedeelte. De discale vlek is aan de onderkant van de vleugel beter zichtbaar dan aan de bovenkant.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

berkenwintervlinder
Operophtera fagata

meidoornspanner
Theria primaria

roestige stipspanner
Idaea inquinata

puntige zoomspanner
Epione repandaria

gewone spikkelspanner
Ectropis crepuscularia

witroze stipspanner
Scopula emutaria

alle soorten uit deze familie