kleine beer Phragmatobia fuliginosa

De kleine beer is een roodbruin gekleurde beervlinder, die voorkomt in diverse biotopen.
Familie
spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie
Arctiinae / Phragmatobia fuliginosa
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-19 mm. Een roze- tot roodachtig bruine beervlinder met enigszins doorschijnende vleugels. Midden op de voorvleugel bevinden zich twee kleine donkere stippen, die soms met elkaar verbonden zijn tot een maanvormige vlek. De achtervleugel is helder rozerood of licht roze (heel soms geel) met een zeer variabele grijze schaduw langs de achterrand; soms is het schaduwveld zo groot dat alleen het gedeelte bij de binnenrand roze is. Sommige exemplaren missen de roze tint op de voorvleugel en zijn overwegend donkerbruin.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam fluweelzwart, bekleed met dichte, zwartachtig bruine of roodachtig bruine haarborstels op kleine verheven wratjes; spiracula klein, witachtig; kop glimmend zwart.

Gelijkende soorten rups

Mendicabeer (Diaphora mendica), sneeuwbeer (Spilosoma urticae), gele tijger (Spilosoma lutea), roomvlek (Arctia villica), witte tijger (Spilosoma lubricipeda) en roodbandbeer (Diacrisia sannio).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

roodbandbeer
Diacrisia sannio
EREBIDAE: Arctiinae

roomvlek
Arctia villica
EREBIDAE: Arctiinae

witte tijger
Spilosoma lubricipeda
EREBIDAE: Arctiinae

gele tijger
Spilosoma lutea
EREBIDAE: Arctiinae

sneeuwbeer
Spilosoma urticae
EREBIDAE: Arctiinae

mendicabeer
Diaphora mendica
EREBIDAE: Arctiinae

Vliegtijd en gedrag

Begin april-eind augustus in twee generaties, soms een partiële derde generatie van september-begin oktober. De vlinders zijn zowel overdag als ´s nachts actief en komen op licht. Vlinders van de eerste generatie zijn vaak overdag aan te treffen, vlinders van de tweede generatie vliegen vaker ´s nachts.

Levenscyclus

Rups: september-april en juni-juli. De rups kan op warme najaarsdagen kruipend over kale grond worden aangetroffen en wordt in het voorjaar vaak zonnend gezien. De soort overwintert als volgroeide rups.

Waardplanten

Diverse kruidachtige en houtige planten, waaronder weegbree, paardenbloem, kruiskruid, struikhei, kardinaalsmuts en brem.

Habitat

Duinen, heiden, graslanden, open plekken in het bos, braakliggende landbouwgrond en tuinen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Zeer algemeen in het hele land.

Mondiaal

Van Noord-Afrika via het Iberisch schiereiland en via heel Europa tot Oost-Azië. Naar het zuiden tot Voor- en Midden-Azië en naar het noorden tot in het polaire gebied.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Ruby Tiger
Duitse naam
Zimtbär
Franse naam
l'Écaille cramoisie , l'Écaille fuligineuse
Synoniemen
Spilosoma fuliginosa, Arctia fuliginosa
Toelichting Nederlandse naam

De aanduiding beer heeft deze soort gemeen met de grotere soorten uit de familie van de beervlinders (Arctiidae). De naam beervlinders heeft deze familie te danken aan het uiterlijk van de rupsen die dicht behaard zijn en daardoor aan een beer doen denken.
De toevoeging kleine heeft waarschijnlijk te maken met de grootte van de rups verhouding tot die van de grote beer.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Phragmatobia: phragmos, phragmatos is een schutting, een omheining en bioo is leven. Stephens geeft deze uitleg zonder verder commentaar. Mogelijk vond hij vlinders op schuttingen.
fuliginosa: fuliginosis is roetachtig, naar de schemerige grondkleur van de voorvleugel.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Nieuws

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spinneruilen (EREBIDAE)

plakker
Lymantria dispar

GelijndeMicroUil

gelijnde micro-uil
Schrankia taenialis

maansnuituil
Zanclognatha lunalis

hoekstipvlinder
Orgyia recens

klein muisbeertje
Pelosia obtusa

bruine sikkeluil
Laspeyria flexula

alle soorten uit deze familie