wilgengouduil Xanthia togata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
niet bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Augustus-eind oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken overrijpe bramen en bloemen van klimop.
Levenscyclus
Rups: april-juni. De rups leeft eerst in de katjes van de waardplant, later op de bladeren. Rupsen die met de katjes op de grond vallen, leven van kruidachtige planten. De rups maakt een cocon in de grond en verpopt zich daarin ongeveer zes weken later. De eieren worden in kleine rijtjes afgezet dicht bij de knoppen op een tak van de waardplant; de soort overwintert als ei.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Pink-barred Sallow
Duitse naam
Violett-Gelbeule
Franse naam
la Mantelée , la Xanthie ochracée
Oud Nederlandse naam
wilgensaffraanuil
Synoniemen
Cirrhia togata, Xanthia lutea, Cirrhia lutea, Cosmia lutea, Citria lutea, Xanthia silago
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De gouduilen hebben een geelachtige (gouden) grondkleur.
Wat de waardplant van deze soort betreft: wilg en populier; later ook diverse kruidachtige planten, waaronder zuring.
Toelichting wetenschappelijke naam
Xanthia: xanthos is geel, naar de overwegend geelachtige kleuren van de soorten binnen dit genus. Ochsenheimer nam deze naam over uit Hübner's Tentamen (1806).
togata: togatus is een toga dragend. De toga van de Romeinse senatoren had een 'latus clavus', een brede paarse band. Ook deze soort heeft een dergelijke band op de voorvleugels.
Auteursnaam en jaartal
(Esper, 1788)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 13-16 mm. De voorvleugel is hoekig van vorm en heeft een spitse vleugelpunt. Kenmerkend zijn de roze- of paarsachtig bruine kop en schouders die sterk contrasteren met de heldere goudgele grondkleur van de voorvleugel en van het borststuk. De tekening op de voorvleugel bestaat uit roze- of paarsachtig bruine vlekken en een brede onregelmatige dwarsband op de grens van het middenveld en het zoomveld. De binnenste lob van de niervlek is nauwelijks donkerder gevuld en vormt vrijwel één geheel met deze band. Er is enige variatie mogelijk. Soms bestaat de middenband slechts uit enkele geschulpte en onderbroken dwarslijnen. Er zijn ook exemplaren die op de niervlek na vrijwel geen tekening hebben.
Gelijkende soorten vlinder
De gewone gouduil (X. icteritia) is lichter geel van kleur en de kop en de schouders hebben dezelfde kleur als het borststuk en de vleugels; de binnenste lob van de niervlek is zwartachtig en altijd goed te onderscheiden.
Gelijkende soorten rups
Gewone gouduil (Xanthia icteritia), saffraangouduil (Tiliacea aurago) en iepengouduil (Xanthia gilvago).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verspreiding
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
België
Vrij algemeen in het hele land.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Europa, Azië en Noord-Amerika. In Europa noordelijk tot de poolcirkel en zuidelijk tot Noord-Spanje, Midden-Italië, Noord-Griekenland en noordelijk Klein-Azië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Loofbossen, struwelen, moerassen, heiden en andere plaatsen waar de waardplant groeit; ook tuinen.
Nieuws
- Tijd voor herfst- en gouduilen oktober 2011
Blijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
