halmrupsvlinder Mesapamea secalis

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half mei-half september in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen van onder andere kruiskruid en vlinderstruik.

Levenscyclus

Rups: september-mei. De rups leeft in de halmen van de waardplant en verlaat deze alleen om van halm te wisselen. De soort overwintert als rups. De verpopping vindt plaats in een cocon in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Common Rustic

Duitse naam

Getreide-Halmeule

Franse naam

l'Hièroglyphe , la Clignotante

Synoniemen

Hadena secalis, Parastichtis secalis, Apamea secalis, Luperina secalina

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De rups van deze soort brengt een groot deel van zijn leven door in halmen van grassen.
De naam halmrupsvlinder is al decennia-lang in tuinbouwkringen in gebruik.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Mesapamea: me- is niet en de s is slechts een verbindingsletter. Dus: lijkt veel op een apamea, maar net iets anders.
secalis: Secale cereale is rogge. Linnaeus merkt terecht op dat de rups mineert in de stelen.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-16 mm. De voorvleugel van deze buitengewoon variabele uil, die sterk lijkt op het weidehalmuiltje (M. secalella), heeft een afgeronde achterrand en een stompe vleugelpunt. De niervlek is goed te onderscheiden door de (tenminste gedeeltelijk) witte omlijning; soms is de niervlek grotendeels wit of crèmekleurig met daar binnenin een krom donker lijntje. De centrale dwarslijnen variëren in sterkte en zijn soms verbonden door een zwartachtige balk. De grondkleur van de voorvleugel loopt uiteen van licht bruinachtig grijs via geel- of roodachtig bruin tot zwart. Sommige exemplaren hebben een vrij gelijkmatig uiterlijk, andere zijn vlekkerig en soms is er sprake van een bandenpatroon waarbij met name het middenveld donkerder is dan de rest van de vleugel. Een opvallende vorm is die met een lichte geelachtig bruine voorvleugel en een donkerbruine tekening langs de voorrand en rond de ringvlek en de niervlek; bij deze vorm ontbreekt de donkere verbindingsbalk in het middenveld. Exemplaren met een uitgesproken witte tekening op de voorvleugel behoren altijd tot de halmrupsvlinder.

Kenmerken rups

Tot 25 mm; lichaam naar beide uiteinden versmald; kleur helder groen, soms met een roze-achtige middenband over de rug;; spiracula zwart; kop klein, lichtbruin.

Gelijkende soorten vlinder

Verse exemplaren van het weidehalmuiltje (M. secalella) hebben een koperrode glans over de voorvleugel die bij de halmrupsvlinder ontbreekt; Dit is echter geen hard kenmerk, daarvoor is genitaliënonderzoek nodig. De Amphipoea-soorten en de gele lis-boorder (Helotropha leucostigma) hebben een scherpe hoekige vleugelpunt. Zie ook de populierenuil (Parastichtis suspecta) en de rietgrasuil (Apamea unanimis).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de beide Mesapamea-soorten.

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de Mesapamea-soorten versus Apamea unanimis en A. illyria.

Gelijkende soorten rups

Weidehalmuiltje (Mesapamea secalella).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Gelijkende soorten vlinder

Gelijkende soorten rups

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Graslanden, weilanden, heiden en bossen; ook tuinen.

Planten

Diverse grassen, waaronder kropaar, rietzwenkgras en ruwe smele.

Waardplant

Kropaar
Dactylis

Smele
Deschampsia

Zwenkgras
Festuca

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

Alle soorten uit deze familie