berkenspikkelspanner Aethalura punctulata

De berkenspikkelspanner is een niet zo gewone soort van berkenbossen op de zandgronden en in de duinen.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Ennominae / Aethalura punctulata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. wordt waargenomen op de zandgronden en in de duinen, op plaatsen waar voldoende berken groeien. RL: bedreigd.
Rode lijst: bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 13-16 mm. Een kleine grijze spanner met afgeronde vleugels en vier opvallende zwartachtige vlekken langs de voorrand van de voorvleugel. De binnenste en de buitenste vlek vormen soms de aanzet tot zwakke donkere dwarslijnen en de derde vlek (vanaf de vleugelwortel) is soms verbonden met een kleine middenstip. De grondkleur varieert van licht- tot donkergrijs.
Gelijkende soorten vlinder: De korstmosspanner (Cleorodes lichenaria) heeft een getande, meer slingerende buitenste dwarslijn en gewoonlijk een groenachtige tint.; korstmosspanner
Cleorodes lichenaria
GEOMETRIDAE: Ennominae
Gelijkende soorten rups: Voorjaarsboomspanner (Alsophila aescularia), kleine voorjaarsspanner (Agriopis leucophaearia), geringde spikkelspanner (Cleora cinctaria), meidoornspanner (Theria primaria) enlate meidoornspanner (Theria rupicapraria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; voorjaarsboomspanner
Alsophila aescularia
GEOMETRIDAE: Ennominae

kleine voorjaarsspanner
Agriopis leucophaearia
GEOMETRIDAE: Ennominae

geringde spikkelspanner
Cleora cinctaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

meidoornspanner
Theria primaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

late meidoornspanner
Theria rupicapraria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag: Eind maart-eind juni in één generatie. De vlinders komen goed op licht.
Levenscyclus: Rups: mei-juli. De soort overwintert als pop in de grond.
Waardplanten: Berk.
Habitat: Berkenbossen en -struwelen, vooral de oudere gedeelten.; bossen

struwelen

Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. wordt waargenomen op de zandgronden en in de duinen, op plaatsen waar voldoende berken groeien. RL: bedreigd.
België: In Vlaanderen vrij zeldzaam, maar wijdverbreid in de Kempen en delen van Vlaams-Brabant. Zeldzaam in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij zeldzaam maar wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas; lokaal algemeen.
Mondiaal: Van West-Europa en de Britse eilanden via de gematigde zone tot Zuid-Siberië. Zuid-Noord: van Spanje en Italië tot boven de poolcirkel.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Grey Birch

Duitse naam

Grauer Erlen-Rindenspanner

Franse naam

la Boarmie corticole , la Boarmie ponctuée

Synoniemen

Boarmia punctulata, Tephrosia punctulata, Ectropis punctulatus, Aethalura punctularia, Boarmia punctularia, Tephrosia punctularia

Toelichting Nederlandse naam

De spikkelspanners hebben een grijze tot grijsbruine grondkleur met veel golvende dwarslijnen en veelal besprenkeld met donkerder spikkels.
Berk is de (enige) waardplant van deze spikkelspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Aethalura: aithalos is rook en ouron is een grens, naar de iets donkerder bestuiving van de subterminale gedeeltes.
punctulata: punctulum is een speldeprik, een klein stipje, verwijzend naar de spikkeltjes die door afwisseling van schubben wordt veroorzaakt.

Auteursnaam en jaartal