gerimpelde spanner Macaria liturata

De gerimpelde spanner heeft een kenmerkende oranjebruine buitenste dwarsband op zowel de voor- als de achtervleugel.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Macaria liturata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt voor op de zandgronden en in de duinen. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-17 mm. Een overwegend grijsbruine spanner. Kenmerkend zijn de oranjebruine buitenste dwarsband op zowel de voor- als de achtervleugel, de zeer geringe uitholling in de voorste helft van de achterrand van de voorvleugel en de enigszins gepunte achtervleugel. Donkere vormen met een oranjebruine band komen voor.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de lariksspanner (M. signaria).

lariksspanner
Macaria signaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Gelijkende soorten rups

Hoekbanddennenspanner (Pennithera firmata), sparspanner (Thera variata), schijn-sparspanner (Thera britannica), naaldboomspanner (Thera obeliscata), jeneverbesspanner (Thera juniperata), streepjesdwergspanner (Eupithecia intricata), lariksdwergspanner (Eupithecia lariciata), dennenspanner (Bupalus piniaria), dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria) en lariksspanner (Macaria signaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

schijn-sparspanner
Thera britannica
GEOMETRIDAE: Ennominae

sparspanner
Thera variata
GEOMETRIDAE: Ennominae

naaldboomspanner
Thera obeliscata
GEOMETRIDAE: Ennominae

hoekbanddennenspanner
Pennithera firmata
GEOMETRIDAE: Ennominae

jeneverbesspanner
Thera juniperata
GEOMETRIDAE: Ennominae

streepjesdwergspanner
Eupithecia intricata
GEOMETRIDAE: Ennominae

lariksdwergspanner
Eupithecia lariciata
GEOMETRIDAE: Ennominae

lariksspanner
Macaria signaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

dennenspanner
Bupalus piniaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

dennenbandspanner
Pungeleria capreolaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-begin september in twee generaties. De vlinders worden soms aangetroffen op bladeren van hazelaar of andere planten in de ondergroei. Ze zijn gemakkelijk te verstoren door aan takken van naaldbomen te schudden en komen goed op licht.

Levenscyclus

Rups: juni-begin oktober. De soort overwintert als pop tussen afgevallen naalden of in de grond.

Waardplanten

Diverse naaldbomen, zoals grove den, fijnspar en Europese lork.

Habitat

Naaldbossen en andere plaatsen met naaldbomen, ook in stedelijke omgeving.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt voor op de zandgronden en in de duinen. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land.

Mondiaal

De nominaatvorm van de Britse eilanden tot Siberië; in het zuiden van het westelijke Middellandse Zeegebied via Italië, de Balkan en de Zwarte Zee tot de Kaukasus in het noorden tot boven de poolcirkel. In Oost-Azië ssp. pressaria (Christoph, 1893).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Tawny-barred Angle
Duitse naam
Violettgrauer Eckflügelspanner
Franse naam
la Philobie effacée
Synoniemen
Semiothisa liturata, Macaria lituraria
Toelichting Nederlandse naam

Gerimpelde spanner is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

liturata: litura is een smet, een smerige vlek, vanwege de subterminale band die in kleur afwijkt.

Auteursnaam en jaartal
(Clerck, 1759)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

meidoornspanner
Theria primaria

zuringspanner
Lythria cruentaria

kleine blokspanner
Pterapherapteryx sexalata

geveerde walstrospanner
Nebula salicata

schildstipspanner
Idaea biselata

esdoorndwergspanner
Eupithecia inturbata

alle soorten uit deze familie