grote bosbesuil Eurois occulta

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Noctuinae / Eurois occulta
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt zeer verspreid en lokaal voor; de meeste waarnemingen komen van de Veluwe. De soort is deels trekvlinder uit Noord-Europa. Onder goede weersomstandigheden kunnen trekkers in Nederland worden aangetroffen. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst
ernstig bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 24-27 mm. Door de relatief lange smalle voorvleugel goed te onderscheiden van andere grote donkere uilen. De voorvleugel is grijs of zwartachtig met een lichtgrijze tekening; de hoeveelheid lichtgrijs kan sterk variëren. Meestal vallen de niervlek en vooral de ringvlek goed op door hun lichte kleur. In het wortelveld ligt een doorgaans moeilijk zichtbaar zwart streepje. Aan de binnenzijde van de golflijn liggen enkele zwarte pijlvlekken. De achtervleugel is gelijkmatig bruinachtig donkergrijs met contrasterende witte franje.

Gelijkende soorten vlinder

De marmeruil (Polia nebulosa) houdt de vleugels minder plat boven het lichaam en de voorrand van de voorvleugel is meer gebogen; in het wortelveld ligt nooit een zwart streepje.

marmeruil
Polia nebulosa
NOCTUIDAE: Noctuinae

Gelijkende soorten rups

Bruine bosbesuil (Lithomoia solidaginis) en spurrie-uil (Anarta trifolii).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

spurrie-uil
Anarta trifolii
NOCTUIDAE: Noctuinae

bruine bosbesuil
Xylena solidaginis
NOCTUIDAE: Noctuinae

Vliegtijd en gedrag

Half juni-begin september in één generatie. De vlinders worden het meest aangetroffen op smeer; soms komen ze op licht.

Levenscyclus

Rups: september-juni. De rups foerageert ´s vooral nachts. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich zonder cocon in de strooisellaag of tussen mos.

Waardplanten

Wilde gagel, bosbes, braam, struikhei, berk en wilg; vooral na de overwintering ook allerlei kruidachtige planten.

Habitat

Moerasachtige gebieden, natte heiden, rivieroevers en bossen.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt zeer verspreid en lokaal voor; de meeste waarnemingen komen van de Veluwe. De soort is deels trekvlinder uit Noord-Europa. Onder goede weersomstandigheden kunnen trekkers in Nederland worden aangetroffen. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam. Zwervers worden af en toe in Vlaanderen gezien. In Wallonië verbreid, maar zeldzaam en lokaal in de Hoge Ardennen in Luik en Luxemburg.

Mondiaal

Noord- en Midden-Europa, Noord- en Midden-Azië, het noorden van Noord-Amerika, Groenland, IJsland. In het zuiden slechts lokaal in het bergland (Pyreneeën, gebergten op de Balkan, Pontisch gebergte).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Great Brocade
Duitse naam
Graue Heidelbeereule
Franse naam
l'Occulte
Oud Nederlandse naam
bosbesuiltje
Synoniemen
Agrotis occulta, Aplecta occulta
Toelichting Nederlandse naam

Dit is een grote uil en één van de waardplanten is bosbes.
Ook de Duitse soortnaam licht de bosbes uit het rijtje waardplanten.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eurois: euroos is fraai verloop, naar de leuke golflijntjes op de voorvleugels.
occulta: occultus is verborgen, in het donker. Linnaeus beschrijft de voorvleugels als 'fusco nebulosis', met wolkjes en Clerck vindt de vleugels heel donker (1759).

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

chi-uil
Antitype chi

akkerwinde-uil
Tyta luctuosa

hazelaaruil
Colocasia coryli

dubbelstipvoorjaarsuil
Anorthoa munda

brildrager
Egira conspicillaris

moerasgoudvenstertje
Plusia putnami

alle soorten uit deze familie