lichte daguil Heliothis viriplaca

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Heliothinae / Heliothis viriplaca
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die vooral wordt waargenomen in de duinen; elders slechts af en toe een waarneming. RL: kwetsbaar.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-15 mm. Deze uil heeft een zandkleurig bruine voorvleugel met een donkere middenband, waarin de niervlek als een donkere vlek is opgenomen. Langs de binnenzijde van de golflijn bevindt zich een donkere schaduw, die zich bij de binnenrand vaak uitstrekt tot aan de middenband. Langs de voorrand bevindt zich een donkere vlek aan het uiteinde van de golflijn.

Kenmerken rups

Tot 42 mm; lichaam zeer variabel in kleur van verschillende tinten groen tot roodachtig bruin, rozeachtig of purperachtig; gewoonlijk met een fijne tekening van gele spikkels en streepjes; over de rug twee gele lengtestrepen en over de spiracula een gele lengteband, die langs de onderrand een witte zoom heeft; kop lichtgroen of bruin met zwarte stipjes.

Gelijkende soorten vlinder

De heidedaguil (H. maritima) heeft in het wortelveld een donkere schouderstreep en de binnenrand van de donkere middenband is dieper geknikt; bovendien heeft deze soort een voorkeur voor heidegebieden. Zie ook de beschrijving van de kenmerken van de gouden daguil (Synthymia fixa).

heidedaguil
Heliothis maritima
NOCTUIDAE: Heliothinae

gouden daguil
Synthymia fixa
NOCTUIDAE: Heliothinae

Gelijkende soorten rups

Katoendaguil (Helicoverpa armigera), oranje o-vlinder (Pyrrhia umbra), heidedaguil (Heliothis maritima) en vlekdaguil (Heliothis peltigera).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

oranje o-vlinder
Pyrrhia umbra
NOCTUIDAE: Heliothinae

heidedaguil
Heliothis maritima
NOCTUIDAE: Heliothinae

katoendaguil
Helicoverpa armigera
NOCTUIDAE: Heliothinae

vlekdaguil
Heliothis peltigera
NOCTUIDAE: Heliothinae

Vliegtijd en gedrag

Half mei-eind augustus in twee generaties. De vlinders vliegen overdag bij zonnig weer en bezoeken bloemen van onder andere slangenkruid en klaver; ze schieten vaak snel van de ene bloem naar de andere. De vlinders zijn ook ´s nachts actief en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: juli-oktober. De rups leeft op de bloemen en de onrijpe zaden van de waardplant. De soort overwintert als pop in een losse cocon op of in de grond.

Waardplanten

Allerlei kruidachtige planten, waaronder stalkruid, vlasbekje, silene, peen, klein streepzaad, wilde cichorei, rode klaver en knoopkruid.

Habitat

Vooral graslanden en braakliggende akkers.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die vooral wordt waargenomen in de duinen; elders slechts af en toe een waarneming. RL: kwetsbaar.

België

Beperkt tot Wallonië. Zeer zeldzaam en zeer lokaal in de Gaume. Uit de kalkstreek ontbreken recente waarnemingen

Mondiaal

Van Noordwest-Afrika en de Canarische eilanden via heel Europa en grote delen van Azië tot Japan, Korea, Sachalin en naar het zuiden tot Kasjmir en Burma. In Scandinavië vooral als trekker maar in Zuid-Engeland, Zuid-Zweden en Denemarken als standvlinder.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Marbled Clover
Duitse naam
Karden-Sonneneule
Franse naam
la Noctuelle de la cardère , la Dipsacée
Oud Nederlandse naam
valse maritimauil
Synoniemen
Chloridea viriplaca, Heliothis dipsacea, Chloridea dipsacea
Toelichting Nederlandse naam

De daguilen kunnen overdag vliegend worden aangetroffen.
De soorten Heliothis viriplaca en Heliothis maritima zijn moeilijk uit elkaar te houden. Deze soort is lichter van kleur.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Heliothis: heliotes is van de zon; naar het dagactieve gedrag van de soorten in dit genus.
viriplaca: Viriplaca is de naam van een Romeinse god die ging over de vrede tussen families en die die moeilijke mensen (viri) suste. Verder is er geen enthomologische betekenis.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Nieuws

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

vlasbekuiltje
Calophasia lunula

gele duinrietboorder
Photedes fluxa

spitsvleugelgrasuil
Mythimna straminea

schijn-gamma-uil
Syngrapha interrogationis

geoogde worteluil
Agrotis clavis

zuringuil
Acronicta rumicis

alle soorten uit deze familie