wortelhoutspanner Eulithis prunata

Omdat aalbes een waardplant is van de wortelhoutspanner kan deze soort worden aangetroffen in volkstuinen.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Larentiinae / Eulithis prunata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. Kan met name in de duinen talrijk zijn. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 17-19 mm. Een karakteristiek getekende, bruin gekleurde spanner. Is meestal iets groter dan andere spanners met een soortgelijke tekening en heeft een relatief brede voorvleugel; het belangrijkste onderscheid is de sterk golvende buitenrand van de brede donkerbruine middenband. Varieert weinig in kleur en tekening. In rust liggen de antennen op de vleugels en is het achterlijf omhoog gekromd; dit geldt ook voor alle andere Eulithis-soorten.
Gelijkende soorten vlinder: Bij de kleinere marmerspanner (Ecliptopera silaceata) wordt de middenband bijna altijd meer of minder duidelijk onderbroken door twee witte lijnen; het donkerbruine wortelveld is bij de wortelhoutspanner groter. Zie ook de fraaie walstrospanner (Lampropteryx suffumata) en de dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria).; dennenbandspanner
Pungeleria capreolaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

fraaie walstrospanner
Lampropteryx suffumata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

marmerspanner
Ecliptopera silaceata
GEOMETRIDAE: Larentiinae
Gelijkende soorten rups: Gewone agaatspanner (Eulithis populata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; gewone agaatspanner
Eulithis populata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag: Begin juni-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen slechts in kleine aantallen op licht.
Levenscyclus: Rups: april-juli. De rups verpopt zich op de waardplant tussen samengesponnen bladeren. De soort overwintert als ei op de waardplant.
Waardplanten: Diverse bomen en struiken, met een voorkeur voor aalbes, meidoorn en sleedoorn.
Habitat: Duinen, bossen of struwelen langs rivieroevers en (volks)tuinen.; bossen

duinen

rivieroevers

volkstuinen

Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. Kan met name in de duinen talrijk zijn. RL: niet bedreigd.
België: Vrij algemeen in het hele land.
Mondiaal: Het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts via de gematigde zone tot Oost-Azië. In Scandinavië tot boven de poolcirkel, in het zuiden tot Italië, de Balkan, het Armeense hoogland en Kirgisië.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Phoenix

Duitse naam

Dunkelbrauner Haarbüschelspanner

Franse naam

la Cidarie du prunier

Oud Nederlandse naam

grote bessenspanner

Synoniemen

Lygris prunata, Cidaria prunata

Toelichting Nederlandse naam

Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' van begin vorige eeuw. Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' begin vorige eeuw. De naam is naar alle waarschijnlijkheid te herleiden tot de sterke gelijkenis van het vleugelpatroon met het fraaie grillige en contrastrijke nervenpatroon van hout van de wortels van de notenboom, een houtsoort die vooral vroeger veel gebruikt werd voor luxe producten, zoals tafelbladen en kastjes.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.
prunata: Prunus is het plantengeslacht pruim maar de rups leeft op ribes.

Auteursnaam en jaartal