kweekgrasuil Apamea sordens

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Apamea sordens
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-19 mm. De voorvleugel is tamelijk breed en heeft een vrij spitse vleugelpunt. De vleugel heeft een gelijkmatig zandkleurig of grijsachtig bruin uiterlijk, met vooral in het middenveld en het zoomveld soms een roodachtige tint. De laatste kleurcomponent kan echter ook domineren. Het belangrijkste kenmerk is de, meestal enigszins vertakte, zwarte wortelstreep. De ringvlek en de niervlek zijn vrij groot en de niervlek is vaak grotendeels of geheel witachtig omlijnd; vaak is ook een tapvlek zichtbaar. Soms komen donkere exemplaren voor. Er is weinig variatie in de tekening, de zwarte wortelstreep kan echter gereduceerd zijn. De achterrand van de voorvleugel is enigszins geschulpt.

Gelijkende soorten vlinder

De veldgrasuil (A. anceps) heeft een meer gemarmerd uiterlijk; de wortelstreep is, indien aanwezig, bruin, onduidelijk en niet vertakt. De grauwe grasuil (A. remissa) is grijzer en heeft een minder gelijkmatig uiterlijk. Zie ook de nazomeruil (Ammoconia caecimacula).

nazomeruil
Ammoconia caecimacula
NOCTUIDAE: Hadeninae

veldgrasuil
Apamea anceps
NOCTUIDAE: Hadeninae

grauwe grasuil
Apamea remissa
NOCTUIDAE: Hadeninae

Gelijkende soorten rups

Pijpenstro-uil (Apamea aquila), variabale grasuil (Apamea crenata), grauwe grasuil (Apamea remissa), rietgrasuil (Apamea unanimus), veldgrasuil (Apamea anceps), bonte grasuil (Cerapteryx graminis), donkere grasuil (Tholera cespitis) en gelijnde grasuil (Tholera decimalis).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

bonte grasuil
Cerapteryx graminis
NOCTUIDAE: Hadeninae

donkere grasuil
Tholera cespitis
NOCTUIDAE: Hadeninae

gelijnde grasuil
Tholera decimalis
NOCTUIDAE: Hadeninae

veldgrasuil
Apamea anceps
NOCTUIDAE: Hadeninae

variabele grasuil
Apamea crenata
NOCTUIDAE: Hadeninae

rietgrasuil
Apamea unanimis
NOCTUIDAE: Hadeninae

grauwe grasuil
Apamea remissa
NOCTUIDAE: Hadeninae

pijpenstro-uil
Apamea aquila
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Eind april-eind juli in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen.

Levenscyclus

Rups: juli-maart. De rups leeft eerst op de aren, later op de bladeren van de waardplant. De soort overwintert als rups dicht bij de grond en verpopt zich in een stevige cocon op of in de grond.

Waardplanten

Diverse grassen, waaronder kropaar en kweek (soms schadelijk op rogge en tarwe).

Habitat

Droge graslanden, weiden, landbouwgrond, bosranden en brede bospaden; ook tuinen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: gevoelig.

België

Vrij algemeen in het hele land. Lokaal soms talrijk.

Mondiaal

Europa en Azië, naar het oosten tot Japan. In Europa naar het noorden tot Midden-Scandinavië (zwervers tot de poolcirkel). Naar het zuiden tot Zuid-Spanje, Zuid-Italië en Midden-Griekenland.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Rustic Shoulder-knot
Duitse naam
Ackerrand-Grasbüscheleule
Franse naam
la Noctuelle basilaire
Synoniemen
Hadena sordens, Apamea basilinea, Hadena basilinea, Parastichtis basilinea, Luperina basilinea
Toelichting Nederlandse naam

Alle grasuilen hebben een relatie met grassen.
Kweekgras is een belangrijke waardplant voor deze A. sordens.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Apamea: apamea is de naam van een stad in Klein-Azië waar Theodorus, een van de oude kerkvaders woonde; verder zonder enthomologische betekenis. Auteurs gebruikten wel vaker namen van steden in Klein-Azië en telkens met een kerkelijke achtergrond en zonder verdere enthomologische betekenis: Thyatira (Ochsenheimer) en nicaea (Prunner). Antiochus de Grote tekende in Apamea een vredesovereenkomst met de Romeinen (88 v.Ch) na de verloren slag bij Magnesia.
sordens: sordens is vuil. Er is geen grond te vinden voor deze naam.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

bruine breedvleugeluil
Diarsia brunnea

gevlekte pijluil
Pachetra sagittigera

late heide-uil
Xestia agathina

gelijnde grasuil
Tholera decimalis

roodbont heide-uiltje
Anarta myrtilli

geoogde worteluil
Agrotis clavis

alle soorten uit deze familie