zandhaverboorder Longalatedes elymi

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Longalatedes elymi
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt uitsluitend voor in de kuststreek, vooral in de duinen. RL: kwetsbaar.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. De voorvleugel van deze slank gebouwde uil heeft een afgeronde vleugelpunt. De grondkleur varieert van witachtig tot licht geelachtig bruin. Sommige exemplaren hebben een donkerbruine streperige tekening, andere hebben een vrijwel effen voorvleugel. De achtervleugel is zuiver wit.

Gelijkende soorten rups

Zandhalmuiltje (Mesoligia furuncula), vale duinrietboorder (Photedes extrema), bochtige smele-uil (Photedes minima), gele duinrietboorder (Photedes fluxa), zeggeboorder (Denticucullus pygmina), russenuil (Coenobia rufa) en herfst-rietboorder (Rhizedra lutosa).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

zandhalmuiltje
Mesoligia furuncula
NOCTUIDAE: Hadeninae

bochtige smele-uil
Photedes minima
NOCTUIDAE: Hadeninae

zeggeboorder
Denticucullus pygmina
NOCTUIDAE: Hadeninae

vale duinrietboorder
Photedes extrema
NOCTUIDAE: Hadeninae

gele duinrietboorder
Photedes fluxa
NOCTUIDAE: Hadeninae

herfst-rietboorder
Rhizedra lutosa
NOCTUIDAE: Hadeninae

russenuil
Coenobia rufa
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Begin juni-begin september in één generatie. De vlinders zijn actief vanaf de schemering en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: september-juni. De rups leeft in het onderste gedeelte van een stengel, net onder het grondoppervlak. De verpopping vindt plaats aan de basis van de waardplant. De soort overwintert waarschijnlijk als jonge rups, maar er is veel onduidelijkheid over het overwinteringstadium van deze soort. Sommige bronnen vermelden dat de soort als ei overwintert; in dat geval zou de rups niet aanwezig zijn vanaf september, maar pas vanaf het voorjaar.

Waardplanten

Zandhaver.

Habitat

Duinen, duinvalleien, schorren, kwelders en slikken.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt uitsluitend voor in de kuststreek, vooral in de duinen. RL: kwetsbaar.

Belgiƫ

Zeer zeldzaam. Komt zeer lokaal voor aan de kust.

Mondiaal

Een aan de kust gebonden soort; komt voor in Oost-Engeland, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland, Denemarken, Zuid-Noorwegen en de gehele Oostzeekust. Mogelijk een populatie bij de voet van de Pyreneeën aan de Middellandse Zee. Vanaf West-Siberië, via Centraal-Azië, Mongolië en China tot in Japan vliegt een ondersoort (L. elymi procera).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Lyme Grass
Duitse naam
Ringfleck-Rindenspanner
Oud Nederlandse naam
grote zandhaveruil
Synoniemen
Arenostola elymi, Photedes elymi, Tapinostola elymi, Chortodes elymi
Toelichting Nederlandse naam

De rupsen van veel uiltjes dringen door in de stengel van planten; ze eten en groeien daar.
Zandhaver is de (enige) waardplant van deze soort. Ook de Latijnse naam wijst op deze grassoort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

elymi: Elymus arenarius (tegenwoordig Leymus arenarius) is zandhaver, hetgeen inderdaad de voedselplant is.

Auteursnaam en jaartal
(Treitschke, 1825)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

chi-uil
Antitype chi

akkerwinde-uil
Tyta luctuosa

hazelaaruil
Colocasia coryli

dubbelstipvoorjaarsuil
Anorthoa munda

brildrager
Egira conspicillaris

moerasgoudvenstertje
Plusia putnami

alle soorten uit deze familie