zwartstipspanner Scopula nigropunctata

Voorvleugellengte: 14-16 mm. De vleugels zijn witachtig met soms een vage bruine tint en hebben een heel fijne grijze spikkeling. Zowel de voor- als de achtervleugel heeft een kleine zwarte middenstip en verscheidene gegolfde grijsbruine dwarslijnen. Het meest opvallend is de brede middelste dwarslijn die bij de voorrand van de voorvleugel vervaagt maar daar een kenmerkende hoek naar binnen maakt. De achtervleugel heeft halverwege de achterrand een duidelijke punt, wat in combinatie met de grootte van de vlinder onderscheid mogelijk maakt met de Idaea-soorten.

Tot 30 mm; lichaam slank, licht versmald naar de kop; huid met dwarsribbeltjes, groenachtig grijs met kleine zwarte vlekjes op de rug; onderzijde lichtgrijs met een zeer bleke middenstreep; kop grijs met bruine spikkels.

De dwarslijnen bij de bosspanner (S. immutata) en de roomkleurige stipspanner (S floslactata) zijn meestal iets sterker gegolfd en buigen bij de voorrand niet naar binnen; ook hebben deze soorten geen puntige achtervleugel. Bij de roomkleurige stipspanner is de zwarte middenstip op de voorvleugel zwakker dan die op de achtervleugel of zelfs afwezig. Bij de bosspanner is de stip op de voorvleugel iets kleiner. Zie ook de witroze stipspanner (S. emutaria), de moerasstipspanner (S. corrivalaria) en de zoomstipspanner (S. umbelaria).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen zeven Scopula- en drie Idaea-soorten.

Prachtstipspanner (Scopula marginepunctata), ligusterstipspanner (Scopula imitaria), witroze stipspanner (Scopula emutaria), bosspanner (Scopula immutata), roomkleurige stipspanner (Scopula floslactata), crème stipspanner (Scopula ternata) en vals witje (Siona lineata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Half mei-half augustus in één generatie. De vlinders kunnen overdag van de waardplant worden opgejaagd. Zowel mannetjes als vrouwtjes komen vanaf de schemering op licht.

Rups: juli-mei. De soort overwintert als halfvolgroeide rups.

Diverse loofbomen en struiken, waaronder kamperfoelie en bosrank, maar ook blauwe bosbes.

Ruige open graslanden en brede bloemrijke bosranden en -paden.

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land lokaal voor; de meeste waarnemingen komen uit Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. RL: bedreigd.

Vrij zeldzaam en wijdverbreid in nagenoeg het hele land.

Van het Iberisch Schiereiland door Europa tot Oost-Azië (ssp. subcandidata Walker, 1862); in het noorden tot Zuid-Scandinavië en in het zuiden: Italië, de Balkanlanden, Klein-Azië en Iran. Ook bekend uit Zuid-Kansu (Djakonov, 1936).

De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners.
Fijne zwarte middenstipjes maken onderscheid met Idaea-soorten mogelijk. Ook de Latijnse soortnaam wijst op die zwarte stipjes.

Meer over Nederlandse namen

Scopula: scopula is een kleine borstel. Bedoeld wordt een uitschuifbaar schubbenborsteltje op het scheenbeen van een aantal mannetjes van dit genus.
nigropunctata: niger is zwart en punctum is vlek, hetgeen betrekking heeft op de zwarte stippen op de vleugels.