populierenwespvlinder Paranthrene tabaniformis

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Een weinig waargenomen, maar vermoedelijk vrij gewone soort die verspreid over het land voorkomt en op sommige plaatsen talrijk is. Blijkt bij onderzoek met feromoonvallen massaal voor te komen in populierenplantages in bijvoorbeeld Flevoland; zonder feromoonpreparaten is deze soort echter moeilijk te vinden. RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Juni-juli in één generatie, met een uitloop tot begin september. De vlinders worden geregeld op bloemen aangetroffen en kunnen gemakkelijk worden gelokt met feromoonpreparaten.

Levenscyclus

Rups: juli-mei. De rups overwintert tweemaal. Meestal worden de eieren gelegd in een twijgoksel of op een bladrand van de waardplant. De rupsen boren zich bij voorkeur een twijg in op plaatsen waar de bast is beschadigd. Van daaruit wordt een tunnel door het binnenste van de twijg geboord waarbij een spoelvormige gal ontstaat waarin de rups overwintert en zich in mei verpopt. De eieren kunnen ook op de stam worden afgezet; in dat geval foerageert de rups onder de bast of in de wortels en verpopt zich net onder de bast.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Dusky Clearwing

Duitse naam

Kleiner Pappel-Glasflügler

Oud Nederlandse naam

daasvlinder, populierenglasvlinder

Synoniemen

Sciapteron tabaniformis, Sesia asiliformis

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Een aantal soorten binnen de Sesiidae-familie heeft veel gelijkenis met wespen vandaar dat zeven soorten binnen deze familie met wespvlinder worden aangeduid.
De rups van deze soort leeft op populier of wilg.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Paranthrene: para is naast, lijkend op en anthrene is een horzel, een gelijkenis met enige fantasie.
tabaniformis: tabanus is een paardenvlieg en formis, forma is lijkt op.

Auteursnaam en jaartal

(Rottemburg, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14 mm. Een wespvlinder die diverse kenmerken gemeen heeft met andere soorten maar te onderscheiden is van alle andere Nederlandse wespvlinders door de grotendeels ondoorzichtige, donkere bruin getinte voorvleugel.

Gelijkende soorten rups

Frambozenglasvlinder (Pennisetia hylaeiformis), hoornaarvlinder (Sesia apiformis), gekraagde wespvlinder (Sesia bembeciformis), elzenwespvlinder (Synanthedon spheciformis), berkenglasvlinder (Synanthedon culiciformis), wilgenwespvlinder (Synanthedon formicaeformis), eikenwespvlinder (Synanthedon vespiformis), appelglasvlinder (Synanthedon myopaeformis), bessenglasvlinder (Synanthedon tipuliformis), klaverwespvlinder (Bembecia ichneumoniformis), wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia tenthrediniformis) en schijn-wolfsmelkwespvlinder (Chamaesphecia empiformis).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Gelijkende soorten rups

frambozenglasvlinder

gekraagde wespvlinder

hoornaarvlinder

bessenglasvlinder

eikenwespvlinder

elzenwespvlinder

appelglasvlinder

berkenglasvlinder

wilgenwespvlinder

klaverwespvlinder

wolfsmelkwespvlinder

schijn-wolfsmelkwespvlinder

Verspreiding

Zeldzaamheid

België

Vrij algemeen in het hele land. Lokaal in hoge aantallen.

De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noord-Afrika via het Iberisch schiereiland, West-, Midden- en Zuid-Europa en via de gematigde zone naar het oosten tot Centraal- en Oost-Azië. Naar het zuiden via het Middellandse Zeegebied en Voor-Azië tot de westrand van de Himalaya. Naar het noorden tot in Zuid-Scandinavië. Komt ook in de VS en Zuid-Canada voor.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.