geoogde bandspanner Xanthorhoe montanata

Voorvleugellengte: 14-17 mm. Deze nogal variabele bandspanner heeft kenmerkend witte tot crèmekleurige vleugels waarover een onregelmatig gevormde middenband loopt. De achtervleugel toont de middenband slechts vaag en is daardoor meer effen gekleurd. Op de voorvleugel is in de band, dicht bij de voorrand, meestal een wit veld aanwezig met daarin een doorgaans duidelijk zichtbare zwarte middenstip. De kleur en de breedte van de middenband variëren; doorgaans zijn er twee bruine randzones met donkere dwarslijnen en een grijsachtig blauwe middenzone. Soms is deze laatste zeer licht van kleur en komt deze min of meer overeen met de grondkleur zodat er sprake lijkt van twee los van elkaar liggende smalle bruine dwarsbanden. Soms echter is de middenband als geheel juist sterk donker gekleurd en kan deze in incidentele gevallen zelfs één brede zwartachtige band vormen. Een bijna altijd zichtbaar kenmerk is de zwartachtige punt aan de buitenzijde van de middenband.

Zie de zwartbandspanner (X. fluctuata).

Springzaadbandspanner (Xanthorhoe biriviata), koolbandspanner (Xanthorhoe designata), bruine vierbandspanner (Xanthorhoe spadicearia), vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata), grote vierbandspanner (Xanthorhoe quadrifasiata), zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata), scherphoekbandspanner (Euphyia unangulata) en egale bosrankspanner (Horisme tersata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Begin mei-eind juli in één generatie; in zeer gunstige jaren soms een tweede generatie. De vlinders zijn overdag gemakkelijk uit de vegetatie op te jagen. Ze vliegen vaak talrijk in de schemering, maar ook laat in de nacht en komen op licht.

Rups: augustus-mei. De soort overwintert als rups en verpopt zich in een cocon in losse aarde.

Diverse kruidachtige planten (walstro, klein kruiskruid, sleutelbloem) en struiken.

Vooral vochtige plaatsen met hoge kruidenvegetaties, zoals brede bospaden, moerassen, graslanden, struwelen, duinen en heiden; ook tuinen.

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Vrij algemeen in het hele land.

Van Spanje, Frankrijk, Midden- en West-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts tot de Oeral; in het noorden tot boven de poolcirkel en tot in Noord-Siberië (ssp. lapponica Staudinger, 1871), in het zuiden de westelijke Middellandse Zee-eilanden, Italië, de Balkan, Klein-Azië tot westelijk Centraal-Azië. Ook in Noord-Amerika (Ferguson 1983).

De bandspanners hebben een bandtekening dwars over de vleugels.
Alle zeven Xanthoroe-soorten zijn bij de bandspanners ingedeeld; het oog moet gezocht worden in de diepzwarte vlek op een wit veld middenop de voorvleugels.

Meer over Nederlandse namen

Xanthorhoe: xanthos is geel en rhoe is een stroom, een rivier; verwijzend naar de gelige kronkellijnen die een aantal soorten van dit genus kenmerken.
montanata: montanus is met bergen. Het is mogelijk dat de soort plaatselijk in bergen voorkomt, maar dat is niet kenmerkend.