open-breedbandhuismoeder Noctua janthe

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Noctuinae / Noctua janthe
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(moeilijk tot zeer moeilijk te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-20 mm. Deze uil komt in kleur en tekening sterk overeen met de kleine breedbandhuismoeder (N. janthina) en is daarvan in rusthouding zeer moeilijk te onderscheiden.

Gelijkende soorten vlinder

De open-breedbandhuismoeder (Noctua janthe) en kleine breedbandhuismoeder (Noctua janthina) zijn niet te onderscheiden aan de hand van een foto van de bovenkant. De onderscheidende kenmerken zijn niet zichtbaar bij een vlinder in rusthouding. Kijk hier voor de gedetailleerde verschillen tussen de twee soorten. 

kleine breedbandhuismoeder
Noctua janthina
NOCTUIDAE: Noctuinae

Gelijkende soorten rups

Volgeling (Noctua comes), kleine breedbandhuismoeder (Noctua janthina), dubbelpijl-uil (Graphiphora augur), zwarte-c-uil (Xestia c-nigrum), trapeziumuil (Xestia ditrapezium), driehoekuil (Xestia triangulum), bruine zwartstipuil (Xestia baja), kooluil (Mamestra brassicae), kleine huismoeder (Noctua interjecta) en splinterstreep Naenia typica).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

volgeling
Noctua comes
NOCTUIDAE: Noctuinae

kleine huismoeder
Noctua interjecta
NOCTUIDAE: Noctuinae

kleine breedbandhuismoeder
Noctua janthina
NOCTUIDAE: Noctuinae

dubbelpijl-uil
Graphiphora augur
NOCTUIDAE: Noctuinae

zwarte-c-uil
Xestia c-nigrum
NOCTUIDAE: Noctuinae

trapeziumuil
Xestia ditrapezium
NOCTUIDAE: Noctuinae

driehoekuil
Xestia triangulum
NOCTUIDAE: Noctuinae

bruine zwartstipuil
Xestia baja
NOCTUIDAE: Noctuinae

splinterstreep
Naenia typica
NOCTUIDAE: Noctuinae

kooluil
Mamestra brassicae
NOCTUIDAE: Noctuinae

Vliegtijd en gedrag

Eind juni-eind september in één generatie. De vlinders zijn zowel ´s nachts als overdag actief; ze komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen.

Levenscyclus

Rups: september-april. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag in de strooisellaag. De soort overwintert als rups en verpopt zich in de grond.

Waardplanten

Diverse kruidachtige planten, loofbomen en struiken. In de winter ook grassen.

Habitat

Vooral bossen, struwelen, heiden en tuinen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Algemeen in het hele land.

Mondiaal

Noordwest-Afrika (Marokko, Algerije, Tunesië) en heel West-Europa, oostelijk inclusief Italië, Slovenië, Hongarije, Slowakije, West-Polen, Zuid-Finland, noordelijk tot Schotland, Ierland, Zuid-Noorwegen en Zuid-Zweden. Volgens Heinicke (1994) bestaat in Oost-Duitsland de indruk dat janthe daar in de zuidelijke gebieden pas recentelijk binnengetrokken is.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Lesser Broad-bordered Yellow Underwin
Duitse naam
Janthe-Bandeule
Franse naam
l'Imprévue , le Collier soufré
Synoniemen
Agrotis janthe
Toelichting Nederlandse naam

Naast de breedbandhuismoeder en de kleine breedbandhuismoeder is er nog een huismoeder met een brede zwarte rand langs de rand van de achtervleugel. Deze soort heeft dezelfde afmetingen als de kleine maar de brede band is lang niet zo volledig als die van de kleine breedbandhuismoeder, vandaar open-breedbandhuismoeder.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Noctua: noctus, noctu is de nacht, 's nachts. Noctua is ook een uilensoort met kleine oortjes en gewijd aan Minerva. Of Linnaeus aan deze vogel dacht toen hij de naam gaf is onbekend; opvolgers legden wel dit verband. Deze naam werd ook de familieaanduiding, zowel in de wetenschappelijke naam als in het Nederlandse uilen. De essentie dient gezocht te worden in de nachtelijke leefwijze van deze vlinders.

Auteursnaam en jaartal
(Borkhausen, 1792)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

iepengouduil
Xanthia gilvago

donkere jota-uil
Autographa pulchrina

geelbruine vlekuil
Amphipoea fucosa

grijze grasuil
Mythimna pudorina

kromzitter
Asteroscopus sphinx

tweekleurige heremietuil
Ipimorpha subtusa

alle soorten uit deze familie