maanuiltje Cosmia pyralina

Familie: uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie: Hadeninae / Cosmia pyralina
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: kwetsbaar.
Rode lijst: kwetsbaar

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 13-16 mm. Het opvallendste kenmerk op de diep rozeachtig bruine voorvleugel is de gedeeltelijk witachtige halvemaanvormige vlek langs de voorrand dicht bij de vleugelpunt; vanwege de vaak roze en zacht paarse kleur doet deze vlek enigszins denken aan een rozenblaadje. Het gedeelte van het middenveld dat grenst aan de buitenste dwarslijn is extra donker van kleur en contrasteert sterk met het lichtere zoomveld. De ringvlek is afwezig. De achtervleugel is (donker)grijs gekleurd met een blekere franje.
Gelijkende soorten vlinder: De iepenuil (C. diffinis) heeft vrij grote, scherp afgetekende witte vlekken langs de voorrand en mist de kenmerkende halvemaanvormige vlek bij de vleugelpunt. Zie ook de donkere iepenuil (C. affinis).; donkere iepenuil
Cosmia affinis
NOCTUIDAE: Hadeninae

iepenuil
Cosmia diffinis
NOCTUIDAE: Hadeninae
Gelijkende soorten rups: Sierlijke voorjaarsuil (Orthosia gracilis), variabele voorjaarsuil (Orthosia incerta), tweestreepvoorjaarsuil (Orthosia cerasi), nunvlinder (Orthosia gothica), katwilguiltje (Brachylomia viminalis), bruine essenuil (Lithophane semibrunnea), gageluil (Lithophane lamda), eikenuiltje (Dryobotodes eremita), hyena (Cosmia trapezina), roestuil (Mniotype satura) en gele granietuil (Polymixis flavicincta).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; sierlijke voorjaarsuil
Orthosia gracilis
NOCTUIDAE: Hadeninae

variabele voorjaarsuil
Orthosia incerta
NOCTUIDAE: Hadeninae

nunvlinder
Orthosia gothica
NOCTUIDAE: Hadeninae

tweestreepgrasuil
Mythimna turca
NOCTUIDAE: Hadeninae

katwilguiltje
Brachylomia viminalis
NOCTUIDAE: Hadeninae

gageluil
Lithophane lamda
NOCTUIDAE: Hadeninae

bruine essenuil
Lithophane semibrunnea
NOCTUIDAE: Hadeninae

roestuil
Mniotype satura
NOCTUIDAE: Hadeninae

eikenuiltje
Dryobotodes eremita
NOCTUIDAE: Hadeninae

gele granietuil
Polymixis flavicincta
NOCTUIDAE: Hadeninae

hyena
Cosmia trapezina
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag: Begin juni-half augustus in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken honingdauw.
Levenscyclus: Rups: mei-juni. De rups leeft tussen samengesponnen bladeren. De rups is kannibalistisch, ook als er voldoende voedsel aanwezig is. De verpopping vindt plaats in een cocon in de strooisellaag. De soort overwintert als ei.
Waardplanten: Diverse loofbomen en struiken met een voorkeur voor meidoorn, sleedoorn, appel en iep.
Habitat: Struwelen, bossen en parken; soms tuinen.; bossen

parken

struwelen

tuinen

Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: kwetsbaar.
België: Vrij zeldzaam in het hele land. Komt wijdverbreid voor in lage aantallen.
Mondiaal: In Europa naar het noorden tot Midden-Engeland en Zuid-Scandinavië; naar het zuiden tot Noord-Spanje, Midden-Italië, Bulgarije en de Kaukasus. In Azië naar het oosten tot Korea en Japan.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Lunar-spotted Pinion

Duitse naam

Violettbraune Ulmeneule

Franse naam

la Cosmie pyraline

Synoniemen

Calymnia pyralina

Toelichting Nederlandse naam

Deze soort heeft een maanvormige witte vlek bij de vleugelpunt.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Cosmia: kosmios is gepast, netjes, naar het duidelijke uiterlijk van de soorten binnen dit genus. Deze naam werd al genoemd door Hübner in zijn Tentamen, 1806.
pyralina: pyralynus is lijkend op een Pyralis zoals b.v. P. farinalis (een micro uit de Pyralidae)

Auteursnaam en jaartal