bonte worteluil Agrotis vestigialis

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt voor in de duinen en lokaal op de zandgronden in het binnenland; ook daarbuiten af en toe een waarneming. RL: kwetsbaar.

Rode lijst

kwetsbaar

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind mei-eind september in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen van kruiskruid en struikhei. Overdag kunnen ze vliegend of rustend op onder andere kruiskruid worden aangetroffen.

Levenscyclus

Rups: september-juni. De rups overwintert en eet ´s winters gewoon door aan de wortels van de waardplant, behalve in koude perioden; de rups verpopt zich begin juni onder de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Archer's Dart

Duitse naam

Kiefernsaateule

Franse naam

le Porte-Flèches

Oud Nederlandse naam

aardrupsuiltje

Synoniemen

Scotia vestigialis, Agrotis valligera

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De Agrotis- en Euxoa-soorten werden samengevoegd onder de groepsnaam worteluil. De rupsen hebben een relatie met plantenwortels.
De tekening van vlekken en pijlen maakt deze soort tot de bontste van de worteluilen.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Agrotis: agrotes is van het veld, iemand van het platte land. Grasland is meer het habitat dan bossen. Deze naam werd als eerste door Hübner voorgesteld (1806).
vestigialis: vestigium is een voetstap, een afdruk van een voet. Hoefnagel geeft deze vlinder de Duitse naam 'Erdlaufe'. De naam heeft ongetwijfeld te maken met die van E.cursoria, ze staan beschreven op hetzelfde stuk papier. Het is mogelijk dat hij vlinders zag lopen over zand en zo een spoor achterlatend.

Auteursnaam en jaartal

(Hufnagel, 1766)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-18 mm. Deze Agrotis-soort is te herkennen aan de uitgesproken tekening op de voorvleugel en de scherp afgetekende uilvlekken. In het zoomveld bevindt zich een rij donkere pijlvlekken. De schouders zijn meestal lichter dan de rest van de bovenzijde van het borststuk. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam grijsachtig bruin tot grijsachtig groen met op de bovenzijde een purperen zweem; over de rug drie onopvallende donkere lengtestrepen; onderzijde lichtgrijs; de haren van het lichaam staan op zwartachtige vlekjes ingeplant; kop lichtbruin met zwarte banden.

Gelijkende soorten vlinder

De duinworteluil (A. ripae) heeft een minder uitgesproken tekening. De variabele worteluil (Euxoa cursoria) heeft een meer afgeronde voorvleugel en het mannetje heeft geen geveerde antennen.

Gelijkende soorten rups

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Duinen, heiden en (kalk)graslanden.

Planten

Diverse kruidachtige planten, waaronder walstro, muur en zeepostelein; ook grassen en jonge dennen.

Waardplant

Walstro
Galium

Zeepostelein
Honckenya

Muur
Stellaria

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

Alle soorten uit deze familie