Zeldzaam. Komt verspreid over het land voor. RL: bedreigd.
Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze uil lijkt qua grootte en vorm op de graanworteluil (E. tritici), maar is tamelijk effen gekleurd en weinig contrastrijk getekend. De grondkleur van de voorvleugel is donkerbruin of zwartachtig bruin. De ringvlek en de vaak gedeeltelijk geelachtige niervlek vallen meestal goed op.
Tot 40 mm; lichaam okerkleurig of okerkleurig bruin met op de flanken een groenachtig grijze zweem; over de rug een dunne, zwartgezoomde, grijze middenstreep, soms onderbroken door een aantal donkerbruine, driehoekige en ruitvormige vlekken; laag op de flanken een dubbele, lichtbruine lengtestreep; de haren staan op zwartachtige vlekjes ingeplant; kop grijsachtig bruin met zwarte spikkels en streepjes.
De graanworteluil (E. tritici) heeft vaak opvallende pijlvlekken in het zoomveld, een wit bestoven ader en meestal een lichte strook langs de voorrand van de voorvleugel. Het mannetje van de vierkantvlekuil (Xestia xanthographa) heeft een bredere voorvleugel. Donkere exemplaren van de gewone velduil (Agrotis segetum) hebben doorgaans een donkere niervlek zonder witte of gele omranding; de ringvlek is bij deze soort soms traanvormig en heeft vaak een donkere kern. Zie ook de variabele worteluil (E. cursoria).
graanworteluil
Euxoa tritici
NOCTUIDAE: Noctuinae
variabele worteluil
Euxoa cursoria
NOCTUIDAE: Noctuinae
vierkantvlekuil
Xestia xanthographa
NOCTUIDAE: Noctuinae
gewone velduil
Agrotis segetum
NOCTUIDAE: Noctuinae
Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
gewone agaatspanner
Eulithis populata
NOCTUIDAE: Noctuinae
zwartvlakworteluil
Euxoa obelisca
NOCTUIDAE: Noctuinae
graanworteluil
Euxoa tritici
NOCTUIDAE: Noctuinae
variabele worteluil
Euxoa cursoria
NOCTUIDAE: Noctuinae
witvlekworteluil
Euxoa lidia
NOCTUIDAE: Noctuinae
grijze worteluil
Agrotis cinerea
NOCTUIDAE: Noctuinae
bonte worteluil
Agrotis vestigialis
NOCTUIDAE: Noctuinae
duinworteluil
Agrotis ripae
NOCTUIDAE: Noctuinae
geoogde worteluil
Agrotis clavis
NOCTUIDAE: Noctuinae
grote worteluil
Agrotis ipsilon
NOCTUIDAE: Noctuinae
gewone velduil
Agrotis segetum
NOCTUIDAE: Noctuinae
puta-uil
Agrotis puta
NOCTUIDAE: Noctuinae
Eind juni-eind september in één generatie. De vlinders komen op licht en op smeer en ze bezoeken bloemen van onder andere kruiskruid, vlinderstruik en bosrank.
Rups: september-begin juni. De rupsen groeien langzaam, foerageren ´s nachts en verpoppen zich in een met spinsel verstevigde holte in de grond. De soort overwintert als rups.
Diverse kruidachtige planten, waaronder klaver, weegbree en zuring.
(Volks)tuinen, graslanden, akkers, grazige ruigten, moerasachtige gebieden; soms bospaden.
Zeldzaam. Komt verspreid over het land voor. RL: bedreigd.
Zeer zeldzaam en achteruitgegaan. Kwam voor in alle Belgische provincies maar recent enkel uit West-Vlaanderen en Limburg gemeld.
Heel Europa en de gematigde (Aziatische) zone tot de Grote Oceaan. In Zweden tot de poolcirkel. In het zuiden van Marokko via het hele Middellandse Zeegebied tot Iran.
Rookkleurige worteluil is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).
Een oude wetenschappelijke naam van deze soort is fumosa, hetgeen wellicht de brug vormt naar rookkleurig.
Euxoa: euxoos is goed gepoetst; dit zou naar de achtervleugel verwijzen.
nigricans: nigricans is zwartachtig, naar de grondkleur van de donkere vormen.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
slanke groenuil
Actebia praecox
zuidelijke kamperfoelie-uil
Calliergis ramosa
stippelrietboorder
Protarchanara brevilinea
hoogveenaarduil
Coenophila subrosea
bonte marmeruil
Deltote deceptoria
getekende walstro-uil
Chersotis multangula