zwartvlakworteluil Euxoa obelisca

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt lokaal voor in de duinen en op de zandgronden in het binnenland. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst

ernstig bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin juli-half september in één generatie. De vlinders bezoeken bloemen van kruiskruid en struikhei en komen op smeer en op licht.

Levenscyclus

Rups: september-juni. De rups leeft op de onderste delen en de wortels van de waardplant en verbergt zich overdag in de grond. De soort overwintert als rups of soms als ei.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Square-spot Dart

Duitse naam

Obelisken-Erdeule

Franse naam

la Noctulelle obélisque

Synoniemen

Agrotis obelisca

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De Agrotis- en Euxoa-soorten werden samengevoegd onder de groepsnaam worteluil. De rupsen hebben een relatie met plantenwortels.
Deze worteluil heeft een aantal opvallende zwarte delen op de voorvleugels, maar het alleenrecht op die zwarte vlekken heeft deze E. obelisca zeker niet.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Euxoa: euxoos is goed gepoetst; dit zou naar de achtervleugel verwijzen.
obelisca: obeliscus is een klein (braad)spit. Dit wijst naar de zwarte veeg op de voorvleugel, die via de stigmata naar de vleugelbasis wijst en die in een punt eindigt.

Auteursnaam en jaartal

(Denis & Schiffermüller, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-18 mm. De grondkleur van de voorvleugel is gelijkmatig bruinachtig grijs tot roodachtig bruin. Langs de voorrand ligt een lichte strook, die vooral opvallend is bij het mannetje en die in het middenveld geflankeerd wordt door een zwart wigvormig vlak waarin de ringvlek en de niervlek zijn opgenomen. De buitenste dwarslijn loopt dicht langs de niervlek of vloeit daarmee samen. Het zoomveld is effen donker gekleurd.

Gelijkende soorten vlinder

Bij de graanworteluil (E. tritici) maakt de buitenste dwarslijn een tamelijk wijde boog om de niervlek heen en in het zoomveld bevinden zich vaak opvallende donkere pijlvlekken. Beide soorten zijn echter zeer variabel en in sommige gevallen is genitaliënonderzoek nodig voor het bepalen van de soort. Zie ook de variabele worteluil (E. cursoria).

Gelijkende soorten rups

Graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Open zandige, heuvelachtige terreinen met spaarzame lage vegetatie.

Planten

Diverse kruidachtige planten, waaronder walstro en geel zonneroosje; ook grassen.

Waardplant

Walstro
Galium

Zonneroosje
Helianthemum

Rolklaver
Lotus

Varkensgras
Polygonum

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

Alle soorten uit deze familie